ABD’nin Ankara Büyükelçisi olarak görev yaptığım süre zarfında Karadeniz Tahıl Girişimi (KTG) müzakereleri de dahil olmak üzere Türkiye’nin küresel liderliğinin önemini görme imkânım oldu. Türkiye, Ukrayna, Rusya ve Birleşmiş Milletler arasındaki müzakerelerle gerçekleştirilen bu anlaşmayla, yeryüzünde en hassas durumda bulunan insanlardan bir kısmının gıdaya erişimi sağlanmıştır. İlk geminin 1 Ağustos 2022 tarihinde yola çıkmasından itibaren, yüzlerce gemi koridordan geçmiş ve yaklaşık 33 milyon tonluk Ukrayna tahılı ve gıda malzemesi küresel pazarlara ulaştırılmıştır. Bu tarımsal ürünlerin yüzde 65’i, küresel gıda güvenliğini ve istikrarını destekleyecek şekilde gelişmekte olan ülkelere gitmiştir. Karadeniz Tahıl Girişimi’nin başarısı, Türkiye’nin dünyada yaşanan gelişmelerde oynadığı kritik rolün yanı sıra Türkiye’nin öne çıkarak küresel toplum için doğru olanı yapma konusundaki istekliliğini de gözler önüne sermiştir.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’ya yönelik saldırgan tutumu olmasa Karadeniz Tahıl Girişimi’ne gerek duyulmayacaktı. Bu, insan hayatının korkunç bir biçimde hiçe sayıldığı, çocukların hedef alındığı, cinsel saldırı, işkence ve yargısız infaz gibi acımasız savaş suçlarının işlendiği, masum sivillere yönelik bir savaş. İki yüz elli binden fazla Ukraynalı çocuğun kaçırıldığı, ailelerinden zorla koparılarak evlat edinilmek üzere Rusya’ya götürüldüğü tahmin ediliyor. Çocuklarınız sizden alınsalar, başka bir ülkeye götürülseler ve kültürlerini, dillerini ve kimliklerini silmek üzere yabancı bir ailenin yanına yerleştirilseler nasıl bir korku ve keder yaşarlardı bir düşünün. Bu suçlar, sayısız uluslararası insani yardım kuruluşu ile uluslararası basın tarafından detaylı şekilde belgelenmiş ve suçların işlendiği doğrulanmıştır.
Putin, gıdayı silah olarak kullanarak yaşanan acıları Ukrayna’nın sınırlarının çok ötesine taşımış, açlığın boyutu onu en vahim şekilde hissedecek gelişmekte olan ülkelere yayılmıştır. Rusya’nın eylemleri milyonlarca insanı riske atmaktadır. Moskova’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden çekilmesi, Karadeniz ve Tuna Nehri’ndeki tahıl terminalleri de dahil olmak üzere Ukrayna’nın sivil altyapısına yönelik saldırıları ve Karadeniz’deki sivil trafiğine yönelik saldırgan tutumu, gereksiz yere dünya genelinde gıda güvensizliğini daha da kötü hale getirmektedir. Bu tür Rus saldırılarından birinde, yılda 270 bin insanı beslemeye yetecek 60 bin ton tahıl tahrip olmuştur. Bu eylemler uluslararası normları çiğnemekte ve küresel açlığı daha vahim bir noktaya taşımaktadır.
Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden çekilmek için öne sürdüğü gerekçeler sadece bahaneden ibarettir; esasen Rusya’nın gübre ve tahıl ihracatları, Karadeniz Tahıl Girişimi’nin yürürlükte olduğu dönemde tüm zamanların en yüksek düzeylerindeydi ya da bu düzeylere yakındı. Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden ayrılma kararı, kendi ihraç ettiği gıdanın fiyatını yukarıya taşımakta ve kazancını artırmakta; dünyanın geri kalan kısmını ise yüksek gıda fiyatlarıyla boğuşmaya zorlamakta ve en hassas durumda olan insanları daha büyük bir açlık riskine maruz bırakmaktadır. Bunlar ekonomik gerçeklerdir.
Rusya’nın saldırılarını haklı göstermek için umursamazca manipüle ettiği bu gerçeklerin ardında ciddi acılar vardır. Karadeniz Tahıl Girişimi, dünya genelinde sıkıntıları ve açlığı hafifletmiştir. Amerikan halkı, Türkiye’ye, Birleşmiş Milletler’e ve dünyada herkese yetecek miktarda gıda bulunmasını güvence altına almaya çalışan ülkelere şükranlarını sunmaktadır. Türkiye’nin, küresel gıda güvenliğini savunma konusunda oynadığı kritik liderlik rolünü sürdüreceğine eminim.