Siyah Amerikalıların Amerika Birleşik Devletleri’nde benzeri görülmemiş bir hareket dönemini sona erdirmesinden elli yıl sonra, yolculukları ABD kültürü ve demografisi üzerinden yankılanıyor.
1916’dan 1970’e kadar gerçekleşen Büyük Göç, 6 milyon Afrikalı Amerikalı’nın Güney’den Kuzey ve Batı’ya göç ettiğini gördü. Stanford Üniversitesi tarihçisi Allyson Hobbs’a göre, ABD’deki nüfus hareketi açısından Gold Rush’ı ve Dust Bowl’dan kaçışı gölgede bıraktı. Bu dönemden önce, Siyah Amerikalıların yüzde 90’ı Güney’de yaşıyordu ve sonra sadece yüzde 53’ü yaşadı.
Siyah gazeteler ve diğer medya, Kuzey’de ve Batı’da daha iyi bir hayatın çığırtkanlığını yaptı. Kuzeydeki fabrikalar iş gücü konusunda yetersizdi ve Batı’da yeni fırsatlar vardı.
Siyah aileler, daha yüksek ücretlerin, eğitim fırsatlarının ve Güney’in ayrımcılık uygulamalarından daha fazla kişisel özgürlüğün cazibesine kapıldı.
Richard Wright’ın yazdığı gibi: “Kendimi bilinmeyene fırlatmak için Güney’den ayrılıyordum… diğer güneşlerin sıcaklığına yanıt vermek ve belki de çiçek açmak için.”
Bu alıntı ile başlıklı bir kitap – Isabel Wilkerson tarafından yazılan Diğer Güneşlerin Sıcaklığı – Büyük Göç sırasında (Wilkerson’ın ebeveynlerinin her ikisinin de yaptığı gibi) Amerika’da bu kez açıklamak için hayatlarını kökünden söken üç sıradan kişinin hikayelerini anlatıyor.
Wilkerson, göçmenlerin eylemlerini Başkan Abraham Lincoln’ün , Amerika Birleşik Devletleri’nde köleliği ortadan kaldırmanın yolunu açan onlarca yıl önceki Kurtuluş Bildirgesi ile ilişkilendiriyor. Wilkerson, 2016’da radyo programı sunucusu Krista Tippett ile yaptığı röportajda, “Sırf irade gücüyle, Özgürlük Bildirgesi’ni bireysel yaşamlarında adına yakışır şekilde yaşatmayı başardılar” dedi.
Wilkerson, Güney’de Siyah insanların, onları potansiyellerine ulaşma şansından mahrum bırakan esasen bir kast sistemine tabi tutulduklarını söylüyor.
Büyük Göç, “ birçok durumda, bu kast sisteminde yanlış yönlendirilen insanların bu bastırılmış yaratıcılığının ve dehasının serbest bırakılmasıydı. Bu, özgürlük ve insanların bunu başarmak için ne kadar ileri gitmeye istekli olduklarıyla ilgili” diyor.
Georgetown Üniversitesi’nde tarih profesörü olan Marcia Chatelain, bunun mutlaka kolay olmadığını söylüyor. Bazıları için, taşınma fantezisi ile yeni yerlere geldiklerinde kendilerine nasıl davranıldığı arasında bir boşluk vardı.
Ayrımcılık onları kuzeye doğru takip etti, Güney dışındaki bölgeler akına ırksal ücret farkları ve Siyahların nerede yaşayabileceğine dair yasaklar ile tepki gösterdi. Chatelain’in konuyla ilgili kendi kitabı, S outh Side Girls: Growing Up in the Great Migration , yer değiştirmelerin genç kadınlar üzerindeki etkisini inceliyor. Chatelain, “Kızlar dokunaklılığı somutlaştırdı – göçün her şeyi değiştireceğini ve hala ırkçılıkla uğraşmak zorunda oldukları gerçeğini umuyordu” diyor.
Ancak Güney ve diğer bölgeler arasında bölünen aile üyeleri arasındaki bağlantılar, ülkenin bölgeleri arasındaki fikir alışverişini artırdı. Ve birçok Kuzeyli ve Batılı, Güney’de kalanlara evlerine para gönderdi.
Bu arada Chatelain, Güneyli işverenlerin işçi sıkıntısıyla karşı karşıya kaldıklarını ve 20. yüzyılda görevleri yerine getirmek için hapishane hükümlülerine daha fazla bağımlı hale geldiklerini söylüyor.
Göçün mirası
Büyük Göçü gerçekleştirenlerin torunları arasında eski First Lady Michelle Obama, yazar Toni Morrison, oyun yazarı August Wilson, aktör Denzel Washington ve caz müzisyeni Miles Davis yer alıyor.
Siyah insanlar müziklerini Güney’in kırsal kesimlerinden daha fazla mekan, kayıt stüdyosu ve Siyah tüketici pazarları olan şehirlere getirdiler. Chatelain, hip-hop ve rap’i hâlâ etkileyen blues, gospel ve R&B müziğine atıfta bulunarak, “Bugün popüler kültür dediğimiz şeylerin çoğu, göçün doğrudan bir sonucudur” diyor.
Büyük Göç, edebiyat ve bilimin gelişmesini de getirdi – Ralph Ellison’ın Görünmez Adam gibi ünlü romanlarını bilgilendirdi.
Siyah Amerikalıların Güney eyaletleri tarafından dayatılan anket vergileri, okuryazarlık testleri veya diğer oylama engelleriyle karşılaşmadıkları Kuzey’deki yoğunlaşmaları, Barack Obama’nın 2009’da ilk Siyah ABD başkanı olmasından çok önce, daha fazla Siyah seçilmiş yetkiliye yol açtı.
Chatelain, Güneyden Kuzeye/Batıya göçün etkileri hakkında birçok kitap olduğunu söylüyor. Yazarlar, “hangi konuya girerseniz girin, yeni bir şey bulacağınızı” keşfettiler. “Hepimiz değişim arzusuyla, ailelerimize yardım etme arzusuyla ve daha iyi bir gelecek hayal etme arzusuyla ilişki kurabiliriz.”