Yatır nedir?

Ölmüş veliler ve mezarları hakkında kullanılır bir tâbir. Halk, yatırlara büyük saygı gösterir. Allah rızası için, o mahallerde, Allah için kurbanları keser, o yerin teberrük açısından ayrıcalığı olması münasebetiyle, orada Allah’a bazı…

More
301 views
1 min read

Yazılı harp gömleği nedir?

Eskiden, harp sırasında yaralanmaktan korunmak üzere, hazırlanmış bir tür gömlek. Bu ipek veya pamuktan olurdu. Üzerine de, kötülükten koruyacağına inanılan birtakım Kur’an-ı Kerim ayetleri yazılırdı. Sultan Yavuz Selim’e ait böyle bir gömlek,…

More
233 views
1 min read

Yedan ne demek?

Arapça, iki el demektir. Allah’ın celâl ve cemâl isimleri. Karşılıklı mânâları ifâde eden isimler: Nâfi-Dârr, Latîf-Kahhâr vs. gibi.…

More
309 views
1 min read

Tasavvufta yedi nedir?

Yedi rakamına ait geliştirilmiş bir inanç vardır ki, muhtemelen bunun kökeni, Kur’an-ı Kerim’de “Yedi sema” (Bakara 29) “Yedi deniz” (Lokman 27) “Yedi başak” (Bakara/261 Yusuf/46) “Yedi çift” (Hicr/87) “Yedi kapı” (Hicr/44) “Yedi…

More
231 views
1 min read

Yedi-i beyza ne demek?

Arapça, beyaz el demektir. Hz. Musa’nın beyaz el mucizesi. Hz. Musa sağ elini cebine sokup çıkardığında lekesiz (min gayri-sû) süt gibi bembeyaz bir halde parlıyordu. (Bkz. Taha/24, Nemi/12, Kasas/32, Şuara/33, Araf/108). Keramet…

More
272 views
1 min read

Yediler ne demek?

Veliler hiyerarşisinde yer alan yedi büyük veli. Bunlar, Hz. ibrahim’in kalbi yani ruh yapısı üzere şekillenmiş olup, insanlara rıfk ve hilm ile muamelede bulunurlar. Bunlara Ricâl-i ula veya Ricâl-i Me’aric-i ula da…

More
345 views
1 min read

Yedullah nedir?

Arapça Allah’ın eli anlamında bir isim tamlaması. Kur’an-ı Kerimde 4 yerde (Al-i İmran/73, Maide/64, Feth/ 10, Hadid/29) geçen bu tâbir, Allah’ın kudreti manasmdadır.…

More
403 views
1 min read

Yenabi Hikmet ne demek?

Arapça, hikmet pınarları demektir. “Kırk gün helâl yiyenlerin kalbindeki pınarlardan ve çeşmelerden, nur fışkırır” (Aclûni, II, 224) hadis-i şerifinde de belirtildiği gibi hikmet pınarları müminlerin kalbindedir.…

More
300 views
1 min read

Yeis ne demek?

Arapça, ümidi yitirmek anlamındadır. Kur’an-ı Kerim’de “Allah’ın rahmetinden kafirlerden başkası ümidini yitirmez” (Yusuf/87) buyurulur. Kabz (tutukluk) hali.…

More
271 views
1 min read

Yıkmak ne demek?

Yıkmakla ilgili iki atasözü dikkat çeker: “Yıkma elin kalbini, sen de yıkılırsın”, “yıkma, yıkılırsın”: Gönül sırçadan yapılmıştır, kırıldı mı yapacak ustası yoktur, derler. Kırılmış, mazlum kişiden yükselen ateşli bir âh, Rahman’ın katına…

More
262 views
1 min read

Yol nedir?

Tarikat kelimesinin Türkçesi. Yol ile ilgili deyimler ve atasözleri şu şekildedir: Yolsuz, Yolsuzluk : Tarikata uymayan bir iş yapmak. Yol Vurmak : Ehil olmadığı halde, Şeyhlik iddiasında bulunup, etrafında adam toplayan, sahte…

More
377 views
1 min read

Yuf Borusu nedir?

Yuf olsun veya yuh olsun tabirleri, yazıklar olsun anlamındadır. Yuf borusuna, nefir adı da verilir. Boynuzdan yapılma boru şeklindeki enstrüman. Bunu daha ziyade gezgin dervişler taşırlardı. “Yuf borusu çalmak” ifadesi, birinin, artık…

More
294 views
1 min read

Yusufi kudsi ne demek?

Arapça, kutsal Yusuf demektir. Ruh. Yusuf’un karanlık kuyudan çıkıp Mısır’a sultan olduğu gibi, tasavvufî terbiyede, ruhun da maddî pislikler kuyusundan kurtulup yüceliklerine padişah olması söz konusudur.…

More
394 views
1 min read

Yüksekten atmak ne demek?

Tasavvufta tevazu esastır. Allah tevazu edeni yükseltir, kendini büyük göreni, de alçaltır. Meskenette buldular kimde erlik varışa, Nerdibandan iterler yüksekten bakarısa.…

More
404 views
1 min read

Yüz ne demek?

Yüz ile ilgili deyişler ve atasözleri şu şekildedir: Yüz Yüzden Utanır: Kusurlu kişi insanlardan utanır. Yüz Karası : Şerefsiz, namussuz kişiler için kullanılır. “Peygamber Efendimiz (s)’in yüzü suyu hürmetine bizi bağışla ya…

More
300 views
1 min read

Zacir ne demek?

Arapça, engel olan demektir. Mü’minin kalbindeki Allah’ın vaizi. Bu vaiz, mü’minin kalbine atılmış olup, onu Hakk’a çağırır.…

More
328 views
1 min read

Zahid ne demek?

Arapça, takdir ve tahmin eden rağbet etmeyen gibi çeşitli anlamları olan bir kelime. Kur’an-ı Kerim’de sadece bir yerde, Hz. Yusuf’un satılması konusunda geçen bu kelime, onun satın alımı konusunda insanların rağbetsiz olduğunu…

More
335 views
1 min read

Zahidi barid ne demek?

Arapça, soğuk, kuru zâhid anlamında bir tamlama. Dini azimetle, katı bir sertlikle yaşayan kişiler hakkında kullanılan bir tâbir. Seçilmiş âşık ile şimdi zâhid-i bârid, Gözünde halk-ı cihanın ne eşk kaldı, ne hâb.…

More
267 views
1 min read

Zahir ne demek?

Dış, dışa ait, zuhur eden, ortaya çıkan, görünen gibi anlamları olan Arapça bir kelime. ez-Zâhir, Allah’ın güzel isimlerinden biridir. Allah bu isim gereği, hikmeti, kudreti, sıfatlarıyla görünür, zuhur eder. Zahir, görünen âleme…

More
250 views
1 min read

Zahm ne demek?

Farsça, yara, bere demektir. Kudüm çalınan iki karış uzunluğundaki çubuklara, zahme denir. Erenlerin aleyhinde konuşan kişi, eğer bir kaza belaya uğrarsa, “erenlerin zahmine uğradı” veya “zahm yedi” denir.…

More
276 views
1 min read

Zakir ne demek?

Arapça, anan, hatırlayan, zikreden demektir. Tekkelerde âyin esnasında, dervişlerin zikirlerini hareketlendirmek için, ilahî okuyan kişilere zâkir denir. Ayinde, zikir çeken diğer dervişlere de zâkir denir. Zâkirleri idare eden kişiye ser-zâkirân denir. Bu,…

More
284 views
1 min read

Zalim ne demek?

Arapça, zulmeden demektir. Bela gelince fer-yad eden, gaflet ve alışkanlık üzere ibadet eden, Allah’ı dilden (kalbten değil) zikreden, Allah’ı dünyevî sebeplerden dolayı seven kişiye, zâlim denir.…

More
294 views
1 min read

Zaman nedir?

Türkçede de aynı mânâda kullanılan Arapça bir kelime. Hakîmlere göre, Atlas feleğinin hareketinin sayısına zaman denir. Sultan anlamında da kullanılır. Kâşânî’ye göre, indiyye mertebesine izafe ve nisbet edilen ân-ı dâime zaman denir.…

More
311 views
1 min read

Zarf nedir?

Kap, maharet, ustalık, hal, durum anlamlarında Arapça bir kelime. Kötü huylardan uzaklaşmak, iyi huyları kazanmaya çalışmak. Allah için çalışmak ve bunu fazla görmemek. Beden zarf, ruh mazruftur.…

More
393 views
1 min read
1 211 212 213 214 215 220