Bir kimseyi övmek veya yermek (kötülemek) için takılan adlar. Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: Ey îmân edenler! Bir takım kimseler diğerleri ile alay etmesin. Olur ki, alay edilenler, Allah indinde…
MoreLevm eden, kınayan, iyi ve güzel bulmayan. Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: Ey îmân edenler! Dinden çıkarsanız Allahü teâlâ sizin yerinize başkalarını getirir. Onları sever. Onlar da Allahü teâlâyı severler.…
MoreHatâ etmek, doğrudan sapmak. Çoğulu elhândır. 1.Tecvîd ilminde, tecvîd kâidelerine uymamaktan doğan okuyuş hatâsı. Fıkıh kitablarında namaz kılanı n namazın farzlarından olan kırâette yaptığı hatâ zelletül-kârî adı altında incelenmiştir. (Bkz. Zelletül-Kârî) Lahn,…
MoreNamaza imâm ile berâber başladığı hâlde, kendisine uyku, gaflet veya benzeri bir sebebden dolayı abdest bozulması hâli ârız olup da (meydana gelip de) namazın tamâmını veya bir kısmını imâm ile kılamayan kimse.…
MoreOyun, boş şey. Oyun ile boş yere vakit geçirme. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: Biliniz ki, dünyâ hayâtı elbette la’b ve lehv (eğlence) ve zînet yâni süslenmek ve tefâhür yâni…
MoreAllahü teâlânın azameti, kudreti ve büyüklüğünü gösteren ve Arşın altında olduğu bildirilen Allahü teâlânın yarattığı en büyük varlıklardan biri. Allahü teâlâ, âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: O’nun (Allahü teâlânın) Kürsîsi, göklerden ve…
MoreEş , denk. Evlenecek kız ile erkeğin din bilgileri, takvâ (haramlardan kaçmak), neseb (soy), mevki ve servet bakımından denk olması. Yâ Ali! Üç şeyi geciktirme! Namazı evvel vaktinde (girince) kıl! Hazırlanmış cenâzenin…
MoreÖrtmek; hakkı örtmek, kapamak, Hakk’ı inkâr etmek. Dinde bilinmesi ve inanılması zarûrî olan şeyleri ve ahkâm-ı ş er’iyyeden (dînî hükümlerden) tevâtüren (kesin olarak) bildirilenleri inkâr etmek ve dinden olduğu herkesçe bilinen bir…
MoreFitne çıkarmak, adam öldürmek, zinâ etmek gibi büyük günahlara göre daha küçük sayılan günahlar, yasaklar, mekrûhlar. (Bkz. Sağîre) Tahrmen (harama yakın) mekrûh işlemek küçük günahtır. Küçük günâha devâm etmek, büyük günah olur.…
MoreSelçuklu Devleti’nin kuruluşu, Ortadoğu coğrafyası için değişimin başlangıcını temsil etmesiyle bir milat önemi taşımaktadır. Kendilerinden sonra gelen devletleri etkilemelerinin yanı sıra, Ortadoğu’nun siyasi, ekonomik, kültürel, dini ve etnik olarak yeniden şekillenmesi bakımından…
MoreAbdestsizlik veyâ cünüblük hâli. Hades; küçük hades ve büyük hades olmak üzere ikiye ayrılır. Küçük hades; bevl etmek, herhangi bir yerden kan çıkması ve abdesti bozan diğer durumlarla meydana gelen manevî kirlilik…
Moreİslâmiyet’te miktârı kesin olarak bildirilen cezâ. Beş günah için had cezâsı vardı r:Zinâ, şarab içmek, alkollü içki ile sarhoş olmak, kazf (iffetli erkek veya kadına zinâ etti diye iftirâda bulunmak), hırsızlık, yol…
MoreBirbirini dik olarak kesen iki doğrunun meydana getirdiği, hıristiyanlık dîninin sembolü olarak kabûl edilen şekil. Buna salîb ve istavroz da denir. İnsanların doğuştan günâhkâr olduğuna inanan hıristiyanlar, Îsâ aleyhisselâm ın bu günâhlara…
MoreEvlilik için yapılan akit, sözleşme. Evlenecek müslüman bir erkek ile kadının şâhidler huzûrunda ben seni zevceliğe (hanımlığa) aldım, diğerinin de kabûl ettim demesi. Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: (Size) helâl…
MoreTasavvufta, insan kalbine gayb âleminden âniden gelen şeyler. Bevâdih kalbe gelen ferahlık ve sevinçtir. Sâhibini güldürür. Yâhut hüzün ve kederdir; sâhibini ağlatır. Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin; “Bir zaman güldüm, bir zaman ağladım. Ve…
MorePeygamber efendimizin mübârek kızı hazret-i Fâtımâ’nın lakabı. İlimde ve ictihâdda hazret-i Âişe, zühd (dünyâya rağbet etmemekte) ve dünyâdan kesilmekte, uzak durmakta ise, hazret-i Fâtıma daha ileridir. Bunun içindir ki, hazret-i Fâtımâ’ya Betûl…
MoreMüjdeleyici mânâsına Peygamber efendimizin isimlerinden. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: (Ey Muhammed!) Biz seni; mü’minleri, inananları beşîr, kâfirleri de azâb ile korkutucu, uyarıcı olarak gönderdik. (Bekara sûresi: 119) Kabirde mü’minlere…
MoreAllahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). İhsân eden, iyilik eden, yâni her iyilik kendisinden olan, îmân edip, iyi ameller yapmayı nasîb edip, bunlara karşılık âhirette sevâb ve dünyâda sıhhat, kuvvet, mal, makam,…
MoreAllahü teâlânın bol nîmet vermesi. Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: Böylece İbrâhim’i ve (kardeşi oğlu) Lût’u (Irak’daki Nemrûd’dan) kurtarıp, içinde âlemlere (ağaçlar, tatlı meyveler, ırmaklar vb. şeylerle veya pek çok…
MoreSözün düzgün, kusursuz ve yerinde söylenmesi. Kur’ân-ı kerîm gibi ilâhî belâgat ve îcâza (az sözle çok mânâ ifâde etme özelliğine) sâhip bir kitap, yalnız Türkçeye değil, hiç bir dile hakkıyla çevrilemez. (H.…
MoreAllahü teâlânın insanları imtihan etmek, denemek için verdiği maddî ve mânevî üzüntü, sıkıntı, musîbet, âfet. Kulumu bir belâ ile ibtilâ (imtihân) ettiğim vakit sabreder şikâyette bulunmazsa, ona etinden iyi et, kanından iyi…
MoreBir şeyin yerini tutan, yerine geçen; başkasının yerine iş yapan kimse. Hasta için hacca gitmek farz değildir. Hac farz olduktan sonra gitmeyip de sonraki seneler hastalanan kimse, yerine başkasını kendi memleketinden bedel…
MoreBir kimsenin aleyhine yapılan duâ. Kendinize, evlâdınıza, bedduâ etmeyiniz. Allah’ın kaderine râzı olunuz. Nîmetlerini artırması için duâ ediniz. (Hadîs-i şerîf-Berîka) Ananın, babanın çocuğuna olan ve mazlûmun zâlime olan bedduâları red olunmaz. (Hadîs-i…
MoreTâlihsiz. Bahtıkara. Beş şey bedbahtlık alâmetidir: Kalb kat ılığı, Allah korkusundan ve günâhlarını hatırlayarak ağlamamak, utanmamak, dünyâya fazla rağbet etmek, uzun emelli olmak. (Fudayl bin Iyâd) Evlâd, ana baba elinde bir emânettir.…
Moreİslâmiyette inanı lması lâzı m olan şeylerin hepsine veya birine inanmayan, dînin emirlerini beğenmeyen, hafife alan, alay eden. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: Kâfirler, Allahü teâlânın emirleri ile Peygamberlerin emirlerini…
MoreGücü yeten, kudret sâhibi. Allahü teâlânın sıfatlarından biri; gücü her şeye yeten, hakîkî kudret sâhibi. Âyet-i kerîmede Allahü teâlâ meâlen buyuruyor ki: Bütün mülk ve saltanat, yed-i kudretinde olan Allahü teâlâ, her…
MoreBaşlangıcı olmayan. Allahü teâlânın zâtına âit sıfatlarından. Varlığının evveli, başlangıcı olmayan. Biliniz ki, Allahü teâlâ kadîm olan zâtı ile vardır. O’ndan başka her şey, O’nun var etmesi ile var olmuş, O’nun yaratması…
Moreİslâm hukûkuna göre hüküm veren hâkim. Kâdılar üç kısımdır: Biri Cennet’te, ikisi Cehennem’dedir. Hakkı bilen ve ona göre hüküm veren kâdı Cennet’tedir. Hakkı bilen fakat ona göre hüküm vermeyen kâdı Cehennem’dedir. Bilmediği…
MoreTasavvuf yolunda ilerleyenlerde görülen sıkıntı ve ferahlık. Kabz (sı kıntı, daralma) ve bast (ferahlık ve genişlik) insanı uçuran iki kanat gibidir. Kabz hâli gelince üzülmeyiniz. Bast sâhibi olunca da sevinmeyiniz. (İmâm-ı Rabbânî)…
MoreTeslim almak. Küçük çocuğa yapılan bağışı, kendisi, anası veya velîsi kabz edebilir. (Abdullah-ı Mûsulî) Hibe (karşılıksız bağışlanan ve hediyye edilen mal) kabz edilince mülk olur. Satın alınan mal ise söz kesilince, kabz…
More