Blog - Page 14

Kendi verdiği isimle Vesîletü’n-necât, halk arasında meşhur olan adıyla Mevlid’in yazarı olan Osmanlı müellifi, şâir. Çelebi olarak adlandırılmasından âlim ve ârif bir kişi olduğunu anladığımız Süleyman Çelebi Bursa’da doğmuştur. Bir Mevlid nüshasında…

Harflerin ve sayıların kutsallığı görüşünü benimseyen ve onlara sembolik anlamlar atfederek yorumlamaya çalışan bâtınî bir düşünce olan Hurûfîliğe mensup mutasavvıf ve şâir. İran kaynakları Şiraz’da, Osmanlı kaynaklarından bâzıları ise Bağdat ve Diyarbakır’da,…

Türk güldürü edebiyâtının önde gelen figürü olarak Nasreddin Hoca’yı tek bir mücessem kişide aramak doğru mudur bilinmez; ama millî hayâtımızın bir cüzü olduğu ve nüktedan Anadolu insanının pratik zekâ, kavrayış, lâfı gediğine…

Adını Fenercilik sanatına nisbetle aldığı söylendiği gibi kimi kayıtlarda Horasan civârına kimi kaynaklarda da Yenişehir ile İnegöl taraflarına lokalize edilen yâhut Karaman veya Amasya köylerinden olduğu söylenen bir Fenâr’da doğmuş olması dolayısıyla…

13. asır Anadolusu’nun büyük mutasavvıf şâiri. Feridun bin Ahmed-i Sipehsâlâr’a göre babası “Belhli Ahmed Hatîbî oğlu Hüseyin’in oğlu, devrinin kutbu Sultânü’l Ulemâ Bahâeddin Veled’in” oğlu olan Mevlânâ’nın soyu Peygamberin ilk halifesi Ebûbekir’e…

Ailesi ve Tahsil Hayatı Mikail Bayram’ın ailesi İran’ın Hoy kasabasındandır. Köken olarak Azeri Türkü’dür. Küresinliler adında Sünni bir oymağa mensup olup, artan Şii tahakkümü ve Türk-İran siyasi ilişkilerinin nihai neticesi sonucunda I.…

13. asır Anadolusu’nun büyük sûfî Türkmen şeyhi. Meşhûr Osmanlı târihçisi ve aynı zamanda Baba İlyâs’ın torunlarından Âşıkpaşaoğlu’na göre kardeşi Mintaş ile Horasan’dan gelen Hacı Bektaş, 1240’ta (II.) Gıyâseddin Keyhüsrev’in kötü idâresi dolayısıyla…

1332’de vefât eden ve Garibnâme adlı kitabıyla Anadolu sâhasındaki ilk Türkçe eseri veren, “Türk diline kimse bakmaz idi / Türklere hergiz gönül akmaz idi / Türk dahi bilmez idi bu dilleri /…

İsmindeki nisbeden de anlaşılacağı gibi Azerbaycan’ın Meraga şehrinde doğan ve medeniyet târihimizde Itrî, Dede Efendi gibi isimlerle birlikte Türk mûsıkîsinin en önemli bestekârlarından kabûl edilen ünlü Türk mûsıkî nazariyatçısı. Bu genel tanımı…

Selçuk Üniversite bünyesinde Yunus Emre Yılı münasebetli ile Türk Tarih Kurumu’nun da destekleri ile Anadolu’nun İrfan Çağı Sempozyumu düzenlenecek. Sempozyum Bilgileri Konu Başlıkları Edebiyat ve Kültür Dil ve Tarih Tasavvuf ve dinler…

Hacıların gemisinin adı neydi?Mayflower Ay’a ilk ayak basan insan kimdi?Neil Armstrong Amerikan bayrağının kaç çizgisi var?On üç Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk başkanı kimdi?George Washington 1776’da hangi önemli belge imzalandı?Bağımsızlık Bildirgesi ABD’de Olimpiyatlara…

1900 yılının Nisan ile Kasım ayları arasında, Seine Nehri’nin kıyısındaki dört bölümlü bir sitede düzenlenen fuar, 19. yüzyılın en önemli başarılarının özetinin sergisi şeklindeydi. 83 bin sergi eseri teknoloji, sanat ve bilim-eğitim…

Abdullah’ın oğlu ve birtakım ikincil kanıtlara göre Boşnak kökenli olan Mustafa Âlî, 1556 – 1560 yıllarında Haseki Sultan ve Sahn-ı Semân medreselerinde Ebûssûd Efendi’nin oğlu Şemseddin Ahmed’in öğrencisi oldu. Bu dönemde, gelecek…

Ahmed Refik’in, “Hoca Sâdeddin Efendi’nin Haçova besâletinden  sonra ulemâ mesleğinde tedricî bir inhitat hâsıl olmaya başladı. Bu sükûn içinde muhteşem bir sîma, hassas bir şâir, âşık bir şeyhülislâm, meşîhatta ibkâ-yı nâm etti.…

Âşık Çelebi’nin, “Fusahâ fırkasınun birisi de Bâkî’dür / Şu’arâ zümresinün şöhre-i âfâkıdur” dediği ve Sultânü’ş-şuârâ unvanıyla anılan, Osmanlı dîvân edebiyâtının, ilmiye sınıfına mensup (Yine Âşık Çelebi’nin ifâdesiyle “Mantık u kelâmda dem –…

Kendisini aynı mahlasla yazan diğer Rûhî’lerden ayırmak için kullanılan nisbesinden de anlaşılacağı gibi Bağdatlı olan Rûhî’nin babası, Kânûnî Sultan Süleyman’ın ordularıyla Bağdat’a gelen ve Ayas Paşa’nın mâiyetinde yer alan Rumelili bir sipâhîydi.…

Aslen Erzurum Hasankaleli ve asıl adı Ömer olan şâirin babası, Kırım hanlarının hizmetinde bulunmuştur ve o da şâirdir. Nef’î mahlası kendisine, hâmisi Gelibolulu Mustafa Âlî tarafından verilmiştir. İstanbul’a (I.) Ahmed’in saltanat döneminde…

Lakabı olan ve “bin ilim” anlamına gelen hezârfen’den, pek çok uğraşı olduğunu çıkarabileceğimiz Ahmed Çelebi hakkındaki tek kaynak, Evliya Çelebi’nin meşhûr Seyâhatnâme’sidir ve burada “İbtidâ Okmeydânı minberi üzre yıldız rûzgarı şiddetinde kartal…

Evliya Çelebi’nin Seyâhatnâme’sinde çöğür şâiri olarak zikredilen ve bilhassa (IV.) Murad’ın Bağdat seferi esnâsında şehîd olan Genç Osman adlı bir askerin kahramanlığını destanlaştırdığı veya zâten vârolan bir Genç Osman menkıbesini işleyip popülerleştirdiği…

Türklerin Montesquieu’sü veya Machiavelli’si olarak anılan, arz ve lâyihâlar hâlinde yazarak Sultan (IV.) Murad’a ve Sultan İbrâhim’e sunduğu risâlelerinde, imparatorluğun çeşitli meselelerine dâir -bilhassa eski zamanları, orada bir altın çağ tasavvur edip…

17. asır Osmanlı ilim dünyâsının, çeşitli alanlarda pek çok eser vermiş ansiklopedist bibliyografı. Orhan Şâik Gökyay, ulemâ arasında Kâtip Çelebi, Dîvân-ı Hümâyûn üyeleri arasında Hacı Halîfe adıyla tanındığını söyler. Batılı oryantalistler de…

Kendisini “seyyâh-ı âlem ve nedîm-i benî-âdem” olarak tanımlayan, millî kültürümüzün en anıtsal eseri olan büyük boyda on ciltlik ve yaklaşık dört bin sayfalık seyâhatnâmesiyle sâdece Türk edebiyâtında değil dünyâ seyâhatnâme literatüründe de…

Van’ın Hoşap kasabasında dünyaya gelmiş olan ve buna nisbetle Vanî veya Hoşâbî olarak anılan tefsir âlimi, vâiz. Osmanlı fikir ve kültür târihinin yetiştirdiği ve 17. asırda Türk milliyetçiliği bayrağını dalgalandıran büyük şahsiyet.…

Yahya Kemal’in, “Büyük Itrî’ye eskiler derler, /Bizim öz mûsıkîmizin pîri; /O kadar halkı sevkedip yer yer, /O şafak vaktinin cihangîri, /Nice bayramların sabâh erken, /Göğü, top sesleriyle gürlerken, /Söylemiş saltanatlı Tekbîr’i” mısrâlarıyla…

Âilesi Konya Ereğlili olmakla birlikte, muhâcir olarak Rumeli’ye gelmişler ve Ahmed Dede bu vesileyle Selanik’te doğmuştur. İlme düşkünlüğü dolayısıyla burada Mevlevî tarîkatine girip hem tarîkat âdâbını öğrenmiş hem Selanik müftüsünden tefsir ve…

Türk edebiyâtının, 17. asırda yaşamış,  asıl adı Yusuf olan ve eserlerinden, ilim yolunun sâliki ünlü bir âileye mensup olduğunu öğrendiğimiz Urfa doğumlu büyük şâiri. (IV.) Mehmed’in saltanat döneminde (1648 – 1687) İstanbul’a…

1942’den beri Galata Mevlevîhânesi hazîresinde medfun olan ve yaşadığı devirde Basmacı lakabıyla tanınıp Tercüman İbrâhim Efendi olarak anılmış ve târihlerimizde yaygın olan unvânı, dergâh-ı âlî müteferrikalığı vazifesinden gelen, Türk matbaasının kurucusu. Günümüzde…

Edirne’de doğan ve Yeniçeri Ocağı’nın 28. ortasına mensup olduğu için bu lakapla tanınan Türk diplomatı. Ocak’ta, çorbacı, muhzırbaşı, hâcegân ve yeniçeri efendisi olduktan sonra 1718 senesinde şıkk-ı sâlis defterdârı olarak Pasarofça görüşmelerinde…

Semerkand’da doğduğu tahmin edilen ve Uluğ Bey’in doğancıbaşısı olduğu için Kuşçu unvanıyla anılan Ali Kuşçu, hem bu büyük hükümdârın hem de Anadolu’dan Molla Fenârî tarafından Semerkand’a yollanan Kadızâde-i Rûmî’nin tedrîsinden geçmiştir. Önemli bir…

Ahi Evren olarak yaygın bir üne sahip olan tarihi kişiliğin asıl adının ve künyesinin Şeyh Nasırü’d-din Ebü’l-Hakayık Mahmud b. Ahmed el-Hoyî olduğu ifade edilmektedir. “Keramat-i Ahi Evren” adlı eser ve bazı “Ahi…