Erken Roma tarihine göre, İsa Mesih’in doğumunun ilk kez 25 Aralık tarihine atfedilmesi 4. yüzyılda olmuştur. Noel’in erken kutlamalarının, hasatın sonunu ve kış gündönümünü belirleyen Roma ve diğer Avrupa festivallerinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Evleri yeşilliklerle süslemek, hediyeler vermek, şarkılar söylemek ve özel yiyecekler yemek bu kutlamalardan bugüne kadar devam eden bazı geleneklerdir.
Tatil, Aziz Nikolaos efsanesiyle daha da gelişti. Tarihinin çoğu doğrulanmamış olsa da, St. Nicholas olan adam 4. yüzyılda yaşadı ve Küçük Asya’da bir piskopos olduğuna inanılıyor.
Ona atfedilen birçok mucize en iyi ihtimalle şüphelidir. Bununla birlikte, bazı ülkeler onu koruyucu azizi olarak adlandırdı. Ayrıca, diğerlerinin yanı sıra, çocukların (onları koruduğu için), denizcilerin (denizde kurtardığı söylenen) ve fakirlerin (cömertçe hediyeler verdiği) koruyucu azizi olarak kabul edilir.
Onun onuruna, 6 Aralık’ta Aziz Nikolaos Bayramı kutlandı ve önceki gece verilen hediyeler verildi. Gelenek, 12. yüzyılda birçok Avrupa ülkesinde iyi yerleşmiştir. Sonunda, Aziz Nikolaos Günü ve Noel Günü birbirine çok yakın olduğu için gelenekleri genellikle birleştirildi.
Aziz Nikolaos, farklı ülkelerde farklı kişiliklere büründü. Örneğin, Hollanda’da Sinter Klaas var; Noel Baba İngiltere’de hediyeler verir; Père Noël, Fransa’da da aynı şeyi yapıyor; ve Almanya’da St. Nicholas’ın Klaasbuur, Burklaas, Rauklas, Bullerklaas ve Sunnercla gibi pek çok ismi var, ancak Noel Baba daha popüler hale geliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde, Hollandalı yerleşimcilerin Sinter Klaas’ı Noel Baba’ya dönüştü.
Diğer Noel gerçekleri
- İsa Mesih’in doğumunun hikayesi, Yeni Ahit’in Aziz Luka ve Aziz Matta İncili’nde anlatılır.
- Bazı Hristiyanlar, İsa Mesih’in vaftiz edildiğine inandıkları 6 Ocak Epifani’de gelişini kutlarlar.
- “Noel’in On İki Günü” şarkısı, Noel ile Epifani arasındaki 12 günü ifade eder.
- Noel kelimesi , Mesih’in kütlesi anlamına gelen Eski İngiliz Cristes maesse’den gelir.
- Noel kelimesi bazen Noel yerine kullanılır. Yunanca’da Xi, İsa’nın adının ilk harfidir.
- 1969’da Roma Katolik kilisesi, Aziz Nikolaos’un Bayramı Günü’nü takviminden çıkardı çünkü onun hayatı çok güvenilmez bir şekilde belgelendi.
- Almanca Mesih çocuğu anlamına gelen Christkindl kelimesi sonunda Kriss Kringle’a dönüştü.
- Noel Baba, Coca-Cola reklamlarının onu insan boyutunda tasvir ettiği 1931 yılına kadar genellikle bir elf olarak tasvir edildi.
- Rudolph, 1939’da Montgomery Ward mağazasının reklam yazarı tarafından yaratılana kadar Noel Baba’nın dokuzuncu ren geyiği olmadı.
NOELİN KÖKENLERİ
Noel’in kökenleri hem pagan hem de Roma kültürlerinden gelmektedir. Romalılar aslında Aralık ayında iki bayram kutladılar. İlki, tarım tanrısı Satürn’ü onurlandıran iki haftalık bir festival olan Saturnalia’ydı. 25 Aralık’ta güneş tanrıları Mithra’nın doğumunu kutladılar. Her iki kutlama da gürültülü, sarhoş partilerdi.
Yine yılın en karanlık gününün düştüğü Aralık ayında, pagan kültürler karanlığı uzak tutmak için şenlik ateşleri ve mumlar yakardı. Romalılar da bu geleneği kendi kutlamalarına dahil ettiler.
Hıristiyanlık Avrupa’ya yayılırken, Hıristiyan din adamları pagan geleneklerini ve kutlamalarını engelleyemedi. Hiç kimse İsa’nın doğum tarihini bilmediğinden, pagan ritüelini O’nun doğum gününün bir kutlamasına uyarladılar.
NOEL AĞAÇLARI
Gündönümü kutlamalarının bir parçası olarak pagan kültürler, baharın gelmesi beklentisiyle evlerini yeşilliklerle süsledi. Yaprak dökmeyen ağaçlar en soğuk ve en karanlık günlerde yeşil kaldı, bu yüzden özel güçleri olduğu düşünülüyordu. Romalılar ayrıca Saturnalia’da tapınaklarını köknar ağaçlarıyla süslediler ve onları metal parçalarıyla süslediler. Yunanlıların tanrılarının onuruna ağaç süslediğine dair kayıtlar bile var. İlginç bir şekilde, pagan evlerine getirilen ilk ağaçlar, tavandan baş aşağı asılıydı.
Bugün alıştığımız ağaç geleneği, Germen pagan kabilelerinin tanrı Woden’e tapınmak için yaprak dökmeyen ağaçları mumlar ve kuru meyvelerle süslediği Kuzey Avrupa’dan geliyor. Gelenek, 1500’lerde Almanya’daki Hıristiyan inancına dahil edildi. Evlerinde ağaçları şekerlemeler, ışıklar ve oyuncaklarla süslediler.
NOEL BABA
Aziz Nikolaos’tan ilham alan bu Noel geleneği, paganlardan ziyade Hıristiyan köklerine sahiptir. 280 civarında Türkiye’nin güneyinde doğdu, erken Hıristiyan kilisesinde bir piskopostu ve inancından dolayı zulüm ve hapis cezasına çarptırıldı. Zengin bir aileden gelen o, yoksullara ve haklarından mahrum bırakılmışlara karşı cömertliği ile ünlüydü. Onu çevreleyen efsaneler boldur, ancak en ünlüsü üç kızını köle olarak satılmaktan nasıl kurtardığıdır. Bir erkeği onlarla evlenmeye ikna edecek bir çeyiz yoktu, bu yüzden babalarının son çaresiydi. Aziz Nicholas’ın açık bir pencereden eve altın fırlattığı ve böylece onları kaderlerinden kurtardığı söyleniyor. Efsaneye göre altın, ateşin yanında kuruyan bir çorabın içine düşer, bu nedenle çocuklar, Aziz Nikolaos’un onlara hediyeler fırlatacağı umuduyla ateşlerinin yanına çorap asmaya başlarlar.
Ölümünün onuruna, 6 Aralık Aziz Nikolaos günü ilan edildi. Zaman geçtikçe, her Avrupa kültürü St. Nicholas’ın versiyonlarını uyarladı. İsviçre ve Alman kültürlerinde, Christkind veya Kris Kringle (Mesih çocuğu), iyi huylu çocuklara hediyeler vermek için St. Nicholas’a eşlik etti. Jultomten, İsveç’te keçilerin çektiği bir kızakla hediyeler dağıtan mutlu bir elfti. Sonra İngiltere’de Noel Baba ve Fransa’da Pere Noel vardı. Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Lorraine, Fransa ve Almanya’nın bazı bölgelerinde Sinter Klaas olarak biliniyordu. (Kayıt için Klaas, Nicholas adının kısaltılmış bir versiyonudur). Amerikanlaştırılmış Noel Baba’nın geldiği yer burasıdır.
AMERİKA’DA NOEL
Amerika‘nın başlarında Noel karışık bir çantaydı. Puritan inancına sahip birçok kişi, pagan kökenleri ve kutlamaların gürültülü doğası nedeniyle Noel’i yasakladı. Avrupa’dan gelen diğer göçmenler, anavatanlarının geleneklerine devam ettiler. Hollandalılar Sinter Klaas’ı 1600’lerde New York’a getirdiler. Almanlar ağaç geleneklerini 1700’lerde getirdiler. Her biri kendi toplulukları içinde kendi yolunu kutladı.
Amerikan Noelinin şekillenmeye başlaması 1800’lerin başına kadar değildi. Washington Irving, çalışanlarını onunla akşam yemeği yemeye davet eden zengin bir İngiliz toprak sahibi hakkında bir dizi hikaye yazdı. Irving, her kökenden ve sosyal statüden insanın bayram tatili için bir araya gelmesi fikrini beğendi. Böylece, bu zengin toprak sahibi tarafından kaybedilen ancak restore edilen eski Noel geleneklerini hatırlatan bir hikaye anlattı. Irving’in hikayesi sayesinde, fikir Amerikan halkının kalbinde yer edinmeye başladı. 1822’de Clement Clark Moore, kızları için St. Nicholas’tan Bir Ziyaretin Hesabını yazdı. Şimdi Noel’den Önce Gece olarak biliniyor. İçinde, bir kızak üzerinde gökyüzünde uçan neşeli bir adam olarak Noel Baba’nın modern fikri tutuldu. Daha sonra, 1881’de, sanatçı Thomas Nast, bir Coke-a-Cola reklamı için Noel Baba tasviri yapmak üzere işe alındı. Bayan Claus adında bir karısı olan, işçi elflerle çevrili yuvarlak bir Noel Baba yarattı. Bundan sonra, Noel Baba’nın kırmızı takım elbiseli neşeli, şişman, beyaz sakallı bir adam imajı Amerikan kültürüne yerleşti.
MİLLİ TATİL
İç savaştan sonra ülke, ülke olarak farklılıklara bakmanın ve birlik olmanın yollarını arıyordu. 1870 yılında, Başkan Ulysses S. Grant bunu federal tatil ilan etti. Ve Noel gelenekleri zamanla uyum sağlasa da, Washington Irving’in kutlamada birlik arzusunun devam ettiğini düşünüyorum. Başkalarına iyi dileklerde bulunduğumuz, en sevdiğimiz hayır kurumlarına bağışta bulunduğumuz ve neşeli bir ruhla hediyeler verdiğimiz bir yıl oldu.
MUTLU NOELLER VE MUTLU TATİLLER
O halde, nerede olursanız olun ve hangi gelenekleri takip ederseniz edin, size en neşeli Noelleri ve en mutlu bayramları diliyoruz!