Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı’nda Zeynep Kantarcı tarafından 2007 yılında hazırlanan yüksek lisans tezidir. Giriş dışında iki bölümden ve 83 sayfadan meydana gelir.
Girişte olgu, değer, iyi, kötü, özgürlük, erdem, sorumluluk ve vicdan gibi etik kavramlar, ahlakın kaynağı ve çeşitleri, ahlakî davranışın özellikleri gibi etik problemler ile betimleyici, normatif ve meta-etik gibi etik türler, kozmolojik, teolojik, antropolojik ve sosyolojik etik temellendirmeler hakkında genel betimleyici bilgiler verilir.
Birinci bölümde öncelikle dünyada ve Türkiye’de iş etiğinin tarihsel gelişimi ile ücretlendirme, performans değerlendirme, iş güvenliği, ürün güvenliği, çıkar çatışmaları gibi işletmelerdeki etik sorunlar ve özellikleri incelenir. Ayrıca yönetim olgusu içinde etik ilkeler, etik standartlar, etik zeminde bir kurum kültürünün oluşturulması ve hukuk, tıp, eğitim, rehberlik hizmetleri, insan kaynakları gibi çeşitli iş alanlarına ait etik ilkelere yer verilir.
İkinci bölümde Ahilik ve iş etiği konusu üzerinde yoğunlaşılır. Burada öncelikle Ahilik kavramının etimolojik kökeni tahlil edilir ve bunun tarihsel süreçte Orta Asya’dan başlayarak özellikle XIII.-XX. yüzyıllar arasında taşıdığı anlamlar üzerinde durulur. Bu tanımların odak noktası ise Ahilik geleneğinin iş ahlâkı üzerine inşa edilmiş bir sosyal kuruluş olduğudur. Ayrıca bu bölümde kalfalıktan ustalığa geçiş töreni ve bu törende okunan Ahilik nasihati ile fütüvvetnâmelerde yer alan Ahiliğin davranış kalıplarına değinilir. Bir sonraki aşamada Ahiliğin amaçları üzerinde durularak bunlar sosyo-ekonomik açıdan kişiyi eğitimle üretici ve yararlı hale getirmek, ahlâk zemini üzerine kurulmuş verimli bir çalışma ortamı oluşturmak, karşılıklı anlayış ve güvene dayalı bir işbölümü gerçekleştirmek gibi üç ana maddede ifade edilir. İkinci bölümün son aşamasında ise Ahi Evran’da iş etiği konusu işlenir. Bu arada önce Ahi Evran’ın düşüncelerinin kaynağına değinilir, arkasından onun düşünce sistemi ve özellikle de eğitim anlayışına yer verilir. Ayrıca eğitimin, sadece meslekî değil, aynı zamanda ahlâkî, dinî ve toplumsal yönlerinin olması gerektiği vurgulanır.
Baykal BİÇER