Debbağ esnafının ilişki içerisinde bulunduğu bir diğer esnaf grubu kâğıtçılar idi. Çünkü imal edilen kâğıtlar, yüzeyinin düzgün ve dayanıklı olması için tutkallanırdı. Hamur halindeki kâğıt malzemesi için karıştırılan tutkal ise hayvan artıklarından elde edilmekteydi. Keçi ve koyun artıklarından elde edilen tutkal, açık renkli ve çok makbul idi. İstanbul’daki kâğıthanelerde de hayvanî tutkal kullanılmaktaydı. Koyun ve keçi derileri suda pişirilirken içine bir miktar şap atılarak tutkal elde edilirdi.
Beykoz’daki Kâğıthane-i Âmire’de imal edilen kâğıt için her sene Yedikule, Eyüp, Kasımpaşa, Üsküdar ve Tophane debbağlarından nizamları gereği vaktinde belirlenen fiyat üzerinden koyun derisi verilmesi kanun idi. Beykoz’daki Hünkâr İskelesi’nde yeniden bina edilen kâğıt kârhanelerinde imal edilecek kâğıdın dayanaklı ve sağlam olabilmesi için kayıt mayası denen bir sıvıya ihtiyaç olduğu ve bu sıvının önemli bir kısmının ise koyun derisinden elde edildiği belirtilmişti.
Zeki TEKİN
KAYNAKÇA
BOA, C.İktisat, nr. l28; nr.1079; Mehmet Ali Kâğıtcı, Kâğıtçılık Tarihçesi, İstanbul 1936, s. 220; Osman Ersoy, 18.ve 19.Yüzyıllarda Türkiye’de Kâğıt, Ankara 1963, s. 41.