Kahve, XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren hem evlerde hem de kahvehânelerde içiliyordu. XVIII. yüzyılın başlarında daha yaygınlaştı. Kahve zevki, daha Ortaçağ’da kahvesiyle ünlü Yemen’den Mekke’ye, oradan da hacılarla Mısır’a gelen bir yenilikti. XVI. yüzyılın sonlarına doğru bu içecek Avrupa’da bilinmezken, Anadolu’nun ücra köylerinde bile içiliyordu. XVI. yüzyılın sonlarına doğru ve daha sık olarak da XVII. yüzyılda en azından büyük kentlerin pazarlarında ödenen vergiler arasında kahve satışından alınan ve tahmis-i kahve denen verginin adı geçmeye başlamıştır.
İstanbul’da çok sıklıkla yaşanan yangınlar ve Kadızâdelerin etkisiyle de XVII. yüzyılda kahve tüketimi padişah IV. Murad’ın emriyle sık sık yasaklandı, hatta bu yüzden kahvehaneler kapanmak zorunda kaldı. Müteakiben taşradaki şehir ve kasabalara tütün içilmesi, ekilmesinin yasaklanmasıyla ilgili birçok fermanlar gönderildi. Fakat bu yasaklar İstanbul dışında pek fazla etkili olmadı. Kahve tanelerini kavuran ve kavrulmuş olan taneleri öğüten esnafa tahmisçi deniyordu. Kahveciler, kahvelerini tahmisçilerden alırlardı. Tahmisçilerin dükkânları genellikle kendi adlarıyla anılan Tahmisçiler Çarşısı’nda yer alıyordu.
M. Murat ÖNTUĞ
KAYNAKÇA
Suraiya Faroqhi, Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla, (çev. Elif kılıç), İstanbul 1998, s.236,237,240; Taha Toros, Kahvenin Öyküsü, İstanbul 1998, s.6; Ralph S. Hattox, Kahve ve Kahvehaneler Bir Toplumsal İçeceğin Yakındoğu’daki Kökeni, İstanbul 1998, s.10; İdris Bostan, “Kahve”, DİA, XXIV, s.205 M. Murat Öntuğ, XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Balıkesir Şehrinin Fiziki, Demografik ve Sosyo-Ekonomik Yapısı, SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya 2003, s. 248, 249; Tuncer Baykara, OsmanlıTaşra Teşkilatında XVIII. Yüzyılda Görev ve Görevliler (Anadolu), Ankara 1990.