Adana ili, Kozan İlçesinde bulunan arasta, Hoşkadem Camii’nin doğu yönünde Kadirli caddesi üzerinde, Aşağı Çarşı mevkiinde yer alır. Yöre halkınca daha çok bedesten olarak adlandırılan, ancak arasta özelliği taşıyan yapı uzunlamasına dikdörtgen planlıdır. Arastanın batı ve kuzey cephesinde olmak üzere iki giriş kapısı bulunur. Batı cephesinde yer alan basık kemerli giriş kapısı ana caddeye açılır. Batı giriş kapısı üzerinde yer alan kitâbeye göre arasta, 1904 tarihinde Helvacızâde Hacı Hüseyin Efendi tarafından, Hacı Ali Usta’ya yaptırılmıştır.
Yapı, kesme taş ve kaba yonu taştan inşa edilmiştir. Sekiz basamaklı bir merdivenle çıkılan kuzey cephedeki giriş kapısı batıdakine göre daha küçük tutulmuştur. Batı cephesinde üç dükkân yer alır.
Arastanın iç kısmında doğu-batı yönünde uzanan dükkânlar sıralanır. Yapının doğu bölümü yıkık olduğu için dükkân sayıları tam olarak tespit edilemese de özgün haliyle içerisinde 16 adet dükkânın olduğu düşünülmektedir. Orta bölümünün ve dükkânların üzeri beşik tonoz ile örtülü olup, burası dükkân sıralarına göre daha geniş ve yüksek tutulmuş, aydınlatılması ise üst taraflara açılan dikdörtgen formlu pencerelerle sağlanmıştır.
Yapı genel özellikleri bakımından özgünlüğünü korumasına rağmen, 1998 yılında meydana gelen Ceyhan depreminde hasar görmüştür. Arastanın batı bölümü doğu bölümüne göre daha sağlam olarak günümüze gelebilmiştir. Doğu bölümünün üst örtüsü yıkık vaziyettedir.
Eskiden Koza’nın önemli anıtsal yapılarından birisi olan arastadaki dükkânlarda manifaturacılar ve sarrafların ticaret yaptığı arşiv kayıtlarında geçmektedir.
Nurcan BAHARGÜLÜ
KAYNAKÇA
Komisyon, Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, I, Ankara 1983, s.43; Komisyon, Medeniyetler Şehri Kozan, Kozan 2010, s.17; Çağrı Kürşat Yüce, Kozanın Beşeri ve İktisadi Coğrafyası, Ankara 2000, s.129.