Kurban kesim vakti, bayram namazı kılınan yerlerde bayram namazı kılındıktan sonra; bayram namazı kılınmayan yerlerde ise, fecirden (sabah namazı vakti girdikten) sonra başlar. Hanefîlere göre bayramın 3. günü akşamına kadar devam eder (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 154). Bu süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüz kesilmesi daha uygundur. Şâfiîlere göre ise 4. günü gün batımına kadar kesilebilir (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, IV, 383; İbn Rüşd, Bidâye, I, 436).

Kurban, Kur’an-ı Kerim, Sünnet ve icmâ ile sabit bir ibadettir. Kurbanın meşru bir ibadet olduğuna dair Kur’an-ı Kerim’de deliller mevcuttur. Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’in yerine bir kurbanın, Allah tarafından kendilerine fidye (kurban) olarak verildiği açıkça bildirilmektedir (Sâffât, 37/107).

Kurbanın meşruiyetine işaret eden başka âyetler de vardır: “Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.” (Hac, 22/28), “Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık.” (Hac, 22/34), “Kurbanlık büyükbaş hayvanları da sizin için Allah’ın dininin nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Onlar saf saf sıralanmış dururken kurban edeceğinizde üzerlerine Allah’ın adını anın. Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan yiyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin. Şükredesiniz diye onları böylece sizin hizmetinize verdik. Onların etleri ve kanları asla Allah’a ulaşmaz. Allah’a ulaşacak olan ancak, sizin O’nun için yaptığınız, gösterişten uzak amel ve ibadettir.” (Hac, 22/36-37)

Bu âyetlerde zikredilen hayvan kesiminin, et ihtiyacı temini için olmadığı, bunların ibadet amaçlı birer uygulama oldukları gayet açıktır. Et ve kanların Allah’a ulaşamayacağının, asıl olanın ihlâs ve takva olduğunun bizzat âyetin metninde yer alması bunu açıkça ortaya koymaktadır.

Hz. Peygamber (s.a.s.) de, kurbanı bir ibadet olarak kabul etmiş ve bizzat kendisi de kurban kesmiştir. Hz. Peygamberin (s.a.s.), meşru kılınmasından itibaren vefat edinceye kadar her yıl kurban kestiği bilinmektedir (Tirmizî, Edâhî, 11; bkz. Buhârî, Hac, 117, 119; Müslim, Edâhî, 17).

Sahih hadis kaynaklarında yer alan rivayetlerde, Hz. Peygamber (s.a.s.), kurban bayramında Allah katında en sevimli ibadetin kurban kesmek olduğunu, kurbanın kesilir kesilmez Allah katında makbul olacağını ve kurban edilen hayvanın boynuzu, tırnağı da dâhil olmak üzere her şeyinin kişinin hayır hanesine yazılacağını ifade edip; bu ibadetin Allah rızası için yapılmasını tavsiye etmiştir (Tirmizî, Edâhî, 1; İbn Mâce, Edâhî, 3).

Ayrıca hicretin ikinci yılından itibaren bugüne kadar müslümanların kurban kesmeleri, bu konuda görüş birliği olduğunu da göstermektedir (İbn Kudâme, el-Muğnî, XIII, 360).

Aşırı derecede değer kaybeden gümüşün günümüz şartlarında nisap konusunda ölçü olma niteliğini yitirdiği bir gerçektir. Nisap miktarında gümüş ölçü alındığı takdirde zekât alabilecek durumdaki kimseler, zekât yükümlüsü hâline geleceklerdir. Bu itibarla zekât ve kurban gibi ibadetlerin sorumluluğunu belirlerken altının ölçü alınması daha uygundur.

Bu itibarla kurban kesmeyi vacip kılan zenginliğin dinî ölçüsü, ister nâmi (artıcı) olsun isterse olmasın kişinin borçları ve temel ihtiyaçları dışında 80.18 gr. (20 miskal) altına ya da bunun değerinde para veya mala sahip olmasıdır. Hangi türden olursa olsun bu miktar mala sahip olmayan kişi kurban kesmek zorunda değildir (Mevsılî, el-İhtiyâr, IV, 252-256).

Yeni doğan çocuk için şükür amacıyla kesilen kurbana, “akîka” adı verilir. Akîka kurbanı kesmek sünnettir. İbn Abbas’tan (r.a.) rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.s.), Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin için akîka kurbanı kesmiş (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 21; Nesâî, Akîka, 1), bir hadisinde de şöyle buyurmuştur: “Her çocuk (doğumunun) yedinci gününde kendisi için kesilecek akîka kurbanı karşılığında bir rehine gibidir. Akîka kurbanı kesildikten sonra çocuğun başı tıraş edilir ve ona isim verilir.” (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 21)

Bu açıdan akîka kurbanı, çocuğun doğduğu günden büluğ çağına kadar kesilebilirse de doğumun yedinci günü kesilmesi daha faziletlidir. Aynı günde çocuğa isim verilmesi ve saçı ağırlığında altın veya değeri miktarınca sadaka verilmesi müstehaptır (İbn Rüşd, Bidâye, I, 463-464).

Herhangi bir vesileyle Allah’a şükretmek için kesilen kurbana şükür kurbanı denir. Bir kimse arzu ettiği bir amaca ulaşması veya bir nimete nail olması sebebiyle şükür kurbanı kesebilir. Ancak böyle bir nimeti elde eden kişinin, adakta bulunmadığı sürece, kurban kesmesi zorunlu değildir. Ayrıca Hanefî mezhebine göre temettu veya kıran haccı yapan kişilerin, aynı mevsimde hac ve umreyi beraberce yaptıkları için Harem bölgesinde kestikleri kurban da bir tür şükür kurbanıdır.

Dinimizde ölü kurbanı veya kabir kurbanı diye bir kurban çeşidi yoktur. Ancak, sevabı ölüye bağışlanmak üzere kurban kesilebilir.

Ayrıca, kurban borcu olup, hayatta iken vasiyet eden kişinin bıraktığı miras yeterli ise mirasçıları tarafından vasiyetinin yerine getirilmesi gerekir. Tâbiînden olan Haneş’ten rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir: “Ben Ali’yi (r.a.) iki koçu (birden) kurban ederken gördüm de kendisine; ‘Bu da nedir?’ diye sordum. ‘Resûlullah (s.a.s.) (sağlığında) kendi yerine bir kurban kesmemi vasiyet etti. İşte ben de onun yerine kurban kesiyorum.’ cevabını verdi.” (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 2; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, II, 420, 423)

Bu rivayette Hz. Ali, kurbanı kesme gerekçesi olarak Hz. Peygamberin (s.a.s.) kendisine bunu vasiyet etmesini göstermiştir. Dolayısıyla bu hadis, eğer vasiyeti yoksa ölü adına kurban kesileceğine delalet etmez.

Buna göre vasiyeti yoksa ölen kimseler için mirasçılarının kurban kesmeleri gerekmez. Ancak bir kimse, sevabını ölmüş bulunan anne veya babasına yahut diğer yakınlarına bağışlamak üzere, çeşitli hayır kurumlarına, fakir ve muhtaç kişilere bağışta bulunabileceği gibi, kurban da kesebilir.

Ölenin kendisi için kurban kesilmesine dair vasiyeti yoksa kesen kimse, bu kurban etini fakirlere yedirebileceği gibi, kendisi ve zenginler de yiyebilir. Ancak ölen kişinin vasiyeti varsa, tamamen fakirlere yedirilmesi veya dağıtılması gerekir (Bilmen, İlmihal, s. 395).

Dinimizde böyle bir uygulama yoktur. Bunun, yapılması gereken bir ibadet gibi görülmesi caiz değildir. Çünkü Allah ve Resûlü’nden nakledilmeyen bir uygulamayı ibadet gibi telakki etmek ve ona dinîlik vasfı vermek bid’attir. Her bid’at de Hz. Peygamberin (s.a.s.) nitelemesiyle dalalettir (Müslim, Cumua, 43; Ebû Dâvûd, Sünnet, 6; Tirmizî, İlim, 16).

Hz. Ali’den rivayet edilen “Resûlullah (s.a.s.) (sağlığında) kendi yerine bir kurban kesmemi vasiyet etti. İşte ben de onun yerine kurban kesiyorum.” (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 2; Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, II, 420, 423) şeklindeki haber, bu uygulamaya delil olamaz. Çünkü Hz. Ali, kurbanı kesme gerekçesi olarak Hz. Peygamberin (s.a.s.) kendisine bunu vasiyet etmesini göstermiştir. Dolayısıyla bu hadis, eğer vasiyeti yoksa ölü adına kurban kesileceğine delalet etmez.

Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından önem arz eder. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memelerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 6). Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, memelerinin yarıdan daha azının olmaması, kurban edilmesine engel değildir. (Kâsânî, Bedâi‘, V, 75-76). Bunun yanında kesileceği yere gidemeyecek derecede topal olan hayvanlar da kurban edilemez. Buna göre hayvanın değerini düşürücü nitelikteki kusurlar kurbana engeldir.

Şâfiî mezhebinde, genel olarak yukarıda sayılan kusurlardan birinin bulunması, bir hayvanın kurban olmasına engel teşkil ettiği gibi, uyuz olan hayvanlar ile yem yemesini engelleyecek derecede dişlerinin bir kısmı dökülmüş olan hayvanların da kurban edilmesi caiz değildir (Nevevî, el-Mecmû‘, VIII, 399-404).

Bir hayvanın kurban edilebilmesi için, o hayvanda örfe göre kusur sayılan ayıplardan birinin bulunmaması gerekir. Satın alınırken kurbana engel bir kusuru olan hayvan kurban olarak kesilemez. Hayvan kusursuz olarak satın alınıp da alıcının elinde iken kurban olmaya engel bir kusurun ortaya çıkması hâlinde, kişi zenginse ayıbı olmayan başka bir hayvan alıp keser. Yoksulsa yeni bir hayvan alıp kesmesine gerek yoktur (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 160; Kâsânî, Bedâi‘, V, 68; Mehmed Zihni, Ni‘met-i İslam, s. 880).

Kurbanlık hayvanın hasta olduğu, kesildikten sonra ortaya çıkmış ve sağlık sebebiyle etinin imha edilmesi gerekmiş ise, bu durumda kurban ibadeti yerine getirilmiş olur. Bununla birlikte kurban kesiminden sonra satıcıya rücu edilip kurban bedelinin geri alınması halinde, alınan bedel tasadduk edilir. Şayet kurban bedeli satıcıdan geri alınamamışsa, kişinin yeniden bir kurban kesmesi gerekmez.

Bir hayvanın kurban edilebilmesi için, o hayvanda insanlar arasında kusur sayılan ayıplardan birinin bulunmaması gerekir. Hz. Peygamber (s.a.s.), kurbanlıkların göz ve kulaklarının sağlam olmasına dikkat edilmesini istemiştir (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 6). Buna göre, kulağının yarıdan fazlası kesik olan hayvan, kurban olmaya elverişli değildir. Hayvanın bir kulağının delik veya yırtılmış olması durumunda; eğer delikler ve yırtıklar kulağın yarıdan fazlasını teşkil ediyorsa, böyle bir hayvan kurban edilemez. Bu ölçüye varmayan kesikler, delikler ve yırtıklar ise hayvanın kurban olmasına engel değildir (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 157; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, IX, 468-469).

Kurbanlık hayvanların yaş sınırı, Hz. Peygamberin sünneti ile tespit ve tayin edilmiştir (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 5; Nesâî, Dahâyâ, 13; İbn Mâce, Edâhî, 7). Buna göre kameri yıl esasına uygun olarak, devede 5; sığır ve mandada 2; koyun ve keçide ise 1 yaşını doldurma şartı aranır. Bunun yanında, 6 ayını tamamlayan koyun, bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması hâlinde kurban edilebilir. Koyunlardaki bu istisna bizzat Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından şöyle buyurularak yapılmıştır: “Yıllanmış (kurbanlık yaşını tamamlamış) hayvanlardan kurban kesin. Eğer bulmakta zorluk çekerseniz bir ceze’a (Altı ayını doldurmuş gösterişli kuzu) kesin.” (Müslim, Edâhî, 13)

Bu istisnanın hadiste ifade edildiği şekilde sadece koyunlara mahsus olduğu konusunda İslam âlimlerinin büyük çoğunluğu görüş birliği içindedirler. Evzâî gibi bazı âlimler ise bu hükmün keçi, sığır ve deve cinsi için de söz konusu olduğunu belirtmiştir (Nevevî, Şerhu Müslim, XIII, 117-118).

Günümüzde Evzâî’nin görüşüne uygun olarak bu hükmün başka hayvanlar için de geçerli olabileceğini savunanlar olsa da bu görüşün kuvvetli bir delili yoktur. Çünkü kurban kesmek bir ibadettir. İbadetlerde ise akıl/ictihad değil, nakil/nass esastır. Hakkında açık delil bulunan meselelerde akıl yürütmek söz konusu değildir (Kâsânî, Bedâi‘, V, 69; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, IX, 465-466). Nitekim bir yaşına varmamış ama yetişkin olan oğlağını kurban etmek isteyen bir kimseye Hz. Peygamber, “Bu sadece sana mahsustur. Senden sonra başkası için yeterli olmaz.” (Buhârî, Edâhî, 8) buyurmuştur.

Bu itibarla, gelişmiş olmakla birlikte şart koşulan yaşı doldurmayan hayvanların, koyun örneğine kıyas edilerek kurban edilebileceği şeklindeki bir yaklaşım isabetli görülmemektedir.

Bir kimsenin mülkiyetindeki bir malın eşit hisselerini, her biri farklı fiyatlar üzerinden olmak üzere satması caizdir. Bu hüküm, büyükbaş kurbanlık hayvanlar için de geçerlidir. Bu itibarla söz konusu kuruluşların, bazı müşterilerine indirimli bir şekilde aynı büyükbaş hayvanın hisselerini farklı fiyatlarla satması kesilen kurbana zarar vermez.

Mevcut olmayan ancak vasıfları belirlenmiş bir malın peşin parayla satılmasına selem akdi denir. Mal sahibi, ortada olmayan belirli vasıflardaki bir hayvanı taahhüt edip satıyorsa bu durum selem akdine gireceğinden mezhepler arasında ihtilaf söz konusudur.

Hanefî mezhebine göre selem akdi ölçü veya tartı ile alınıp satılan mislî mallarda yapılabilir. Hayvanlar ise kıyemî mallardan sayıldıkları için sonradan teslimi şartıyla (selem yoluyla) satılmaları caiz değildir. Buna bağlı olarak Hanefilere göre hissesi satılan hayvanın mevcut olması gerekir. Zira mevcut olmayan hayvanın satışı caiz değildir (Kâsânî, Bedâi‘, V, 209). Bununla birlikte sonraki Hanefiler hayvanlarda da selemin geçerli olacağını kabul etmişlerdir.

Şâfiî mezhebine göre ise hayvanın cinsi, sıfatları ve yaşı belirlendiğinde belirsizlik büyük ölçüde giderilmiş olacağından selem yoluyla hayvanların alım satımı caiz olur (Remlî, Nihâyetü’l-muhtâc, IV, 203, 206).

Bu görüşe göre, yukarıda zikredilen şartların sağlanması halinde market türü kuruluşların henüz mülkiyetinde olmayan hayvanların hisselerini satması caiz olur.

Ayrıca bu tür kuruluşların; mülkiyetlerinde olan küçükbaş hayvanları veya büyükbaş hayvanların hisselerini ve bu hisselerin sahiplerini belirlemek şartıyla, kurban hissesi olarak satmalarında bir sakınca yoktur.

Gebe hayvanların kurban olarak da etlik olarak da kesilmesi uygun değildir. Ancak kesilmesi durumunda da kurban ibadeti yerine gelmiş olur. Kurban edilmek üzere belirlenen gebe bir hayvan kurban edilmeden yavrulayacak olursa iki yol izlenir: Ya o yavru da annesiyle birlikte kesilir, fakat sahibi etini yemez, yoksullara verir. Yerse kıymetini sadaka olarak vermelidir. Ya da kesilmez ve yavrunun kendisi ya da değeri fakirlere sadaka olarak verilir (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, IX, 466-467).

Yavru, anne rahminde iken anne kesilirse, bu yavrunun etinin yenilip yenilmeyeceği konusu fukaha arasında ihtilaflıdır. Bu yavrunun eti İmam Ebû Hanîfe’ye göre yenilmez, İmam Şâfiî, Ebû Yûsuf ve Muhammed’e göre yaratılışı tamamlanmışsa yenilir (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 153).

Hayvan neslini ıslah etmek ve verimini artırmak amacıyla, bir hayvana kendi cinsi olan başka bir hayvandan sun’î tohumlama yapılmasında dinen bir sakınca olmadığı gibi, bu yolla üretilen bir hayvanın kurban edilmesinde de sakınca yoktur.

Kurbanlık veya etlik olarak beslenen hayvanların gebe kalmalarının önlenmesi, hayvan için kurbanlık olması açısından ayıp sayılmıyorsa ve insanların yararına bir menfaati gerçekleştirmeye yönelik ise, bunda bir sakınca yoktur (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, IX, 557-558).

Ancak kurbanlık için hazırlanan hayvanların mevcut gebeliklerinin sonlandırılması fıtrata müdahaledir. Hayvanlara karşı şefkatli davranılması gibi ilkeler de düşünüldüğünde, mevcut gebeliklerinin sonlandırılması dinen uygun görülemez.

Kurbana engel olan ayıplar, hayvanın emsali arasında kıymetini azaltan kusurlardır. Zararsız şekilde ve daha iyi gelişmesi maksadıyla boynuzlarını özel olarak yapılan ameliyelerle köreltmek, hayvanların kıymetini düşüren ayıplardan değildir.

Bu itibarla, doğuştan boynuzsuz hayvanların kurban olarak kesilmesi caiz olduğu gibi (Tirmizî, Edâhî, 9; Merğînânî, el-Hidâye, VII, 159), küçükken yapılan müdahale ile boynuzları kesilerek, elektrik veya kimyasal yolla boynuzu yakılarak ya da benzeri işlemlere tabi tutularak boynuzsuzlaştırılan hayvanların kurban olarak kesilmesinde bir sakınca yoktur.

Doğuştan kuyruksuz olan veya besili olması için küçük yaşta kuyrukları boğulmak suretiyle düşürülen koyunların kurban edilmelerinde bir sakınca yoktur. Ancak bir kaza ile değerini azaltacak şekilde kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kopan hayvanın kurban edilmesi caiz değildir (İbnü’l-Hümâm, Feth, IX, 529).

Çeşitli amaçlarla kısırlaştırılmış veya hadım hâle getirilmiş hayvanlar kurban olarak kesilebilir (Kâsânî, Bedâi‘, V, 80). Bu durum kurban açısından herhangi bir eksiklik oluşturmaz.

Hayvandan beklenen bir menfaati tümüyle yok eden veya hayvanın güzelliğini ortadan kaldıran kusurlar, onun kurban olmasına engeldir. Buna göre ister doğuştan ister sonradan memelerinin yarısı olmayan hayvan kurban olmaz. Aynı şekilde bir hastalığa dayalı olarak memelerinin yarısının sütü kesilen hayvan da kurban olmaz. Fakat bir hastalığa bağlı olmaksızın sütü kesilen hayvanın kurban edilmesinde bir sakınca yoktur (el-Fetâva’l-Hindiyye, V, 368; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, IX, 469, 470).

Dinimiz, tüm canlılara iyi davranılmasını emretmiştir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.), kesim esnasında hayvana eziyet edilmemesini emretmiştir. (Bkz. Müslim, Sayd ve Zebâih, 57; Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 12)

Kurbanın bilinen klasik yöntemle kesilmesi asıldır. Bununla beraber kurbana fazla eziyet vermemek (ölüm acısını azaltmak) maksadıyla, kesim esnasında hayvanın elektrik şoku, narkoz veya benzeri bir yöntemle bayıltılarak kesilmesi caizdir. Ancak hayvanın bayıltıldıktan sonra ölmeden boğazından kesilmesi gerekir. Hayvan henüz kesilmeden, şok etkisiyle ölürse, kurban olmayacağı gibi, eti de yenmez (DİYK 24. 02. 2010 tarihli karar; bkz. Mecma’u’l-Fıkh, Karârât ve Tevsıyât, 28 Haziran-3 Temmuz 1997 tarihli Karar, s. 314-318). Zira kurbanlık veya etlik hayvanın yenilmesinin caiz olabilmesi için kesim esnasında hayvanın canlı olması gerekir (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 133).

Golden State Killer, 1970’lerde ve 80’lerde Kaliforniyalıları terörize eden seri bir tecavüzcü seri katildir. Katil, DNA kanıtı 2018’de Joseph DeAngelo’nun Haziran 2020’de suçlu olduğunu iddia eden tutuklanmasına yol açana kadar onlarca yıl boyunca büyüktü.

Golden State Killer, 1970’lerde ve 80’lerde Kaliforniya’da meydana gelen bir dizi hırsızlık, tecavüz ve cinayetten sorumludur. 1976’dan 1979’a kadar, Kuzey Kaliforniya’daki 40’tan fazla tecavüz, Doğu Bölgesi Rapisti olarak adlandırılan bir saldırgana atfedildi. 1979 ve 1986 yılları arasında Güney Kaliforniya’da, Orijinal Gece Avcısı olarak adlandırılan bir seri katil on kişinin hayatını aldı. 2001 yılında DNA analizi, bu tecavüzlerin ve cinayetlerin, suç yazarı Michelle McNamara’nın “Altın Devlet Katili” olarak etiketlediği aynı fail tarafından işlendiğini ortaya koydu. 2018’de eski bir polis memuru olan Joseph DeAngelo, Golden State Killer’e bağlı 13 cinayet ve diğer suçlarla tutuklandı ve suçlandı. Haziran 2020’de DeAngelo suçlu bulundu.

Tecavüzcü ve katil olmadan önce, Golden State Killer 1974-75’te Kuzey Kaliforniya’daki Visalia kentindeki bir dizi hırsızlıktan sorumluydu. Visalia Ransacker, içine girdiği evlerden küçük kupalar aldı ve ayrıca kadın iç çamaşırı çekmecelerinden geçerek zaman harcadı. 1975 yılında, Ransacker bir genç kızı kaçırmaya çalıştı; babası araya girdi ve öldürüldü.

Haziran 1976’da, Golden State Killer ile bağlantılı olan ilk bildirilen tecavüz Sacramento İlçesinde gerçekleşti. Bu saldırıyı Sacramento İlçesi’nin doğu kesiminde daha fazla saldırı izledi. Kriminal kariyerinin bu noktasında, Golden State Killer Doğu Bölgesi Rapisti olarak bilinmeye başladı. 1976-1979 yılları arasında Kuzey Kaliforniya’da 40’tan fazla kadına saldırırdı.

Bu suçlar sırasında Golden State Killer genellikle kurbanların evlerinde saatler geçirdi, bazen yemek yemek ya da ağlamak için saldırılara ara verdi. Ayrıca mücevher veya fotoğraf gibi kişisel eşyaları çaldı. Başlangıçta, yalnız ya da çocuklarla birlikte olan kurbanlarından ikisi sadece 13 olan kadınları ve kızları hedef aldı, ancak 1977’de çiftlere saldırdı. Sık sık bir eve girer, erkek bir kurbanı erkek partnerini bağlar ve bağlı adamın sırtına bulaşıklar yerleştirirdi. Tecavüzcü, bu eşyalar düşerse çiftini öldüreceği konusunda uyardı, sonra kadın kurbanına saldırmaya devam edecekti. Bazı kurbanlar daha sonra saldırganlarının telefon görüşmeleriyle alay konusu oldu.

Golden State Killer tarafından yapılan saldırılardan önce telefon görüşmeleri geliyordu. Oyunculuktan önce hedeflerini hissetmek için evleri – genellikle tek katlı evleri – ve mahalleleri gözetliyor gibiydi. Tecavüzler devam ederken, Sacramento bölgesindeki terörist sakinler yüksek alarma geçti, yeni kilitler satın aldı ve kendilerini silahlandırdı. Davadaki bir memur daha sonra, “Toplumdaki korku, daha önce hiç görmediğim bir şey gibiydi. İnsanlar gittikleri her yerden korkuyorlardı.” Dedi.

1977’de Golden State Killer, Sacramento dışındaki Stockton’da bir kurbana tecavüz etti. Kısa süre sonra Modesto, San Jose ve Contra Costa County’deki kurbanların peşinden gitti. 1978’de köpeklerini yürüyen bir Sacramento İlçesi çiftini öldürdü ve öldürdü. 1979’dan sonra kuzey Kaliforniya’daki seri tecavüzler durdu.

1979’un sonlarına doğru, Altın Devlet Katili güney Kaliforniya’daki insanları hedef alıyordu. Kadın kurbanlara tecavüz etmeye devam etti, sonra onları ve erkek ortaklarını (varsa) acımasızca öldürdü. 1979-1986 yılları arasında Santa Barbara, Ventura ve Orange İlçeleri’ndeki Golden State Killer tarafından 10 heteroseksüel çift ve iki bireysel kadın öldürüldü.

Altın Devlet Katili’nin saldırıları, genellikle bir kayak maskesi takan ve kurbanlarının ellerini bağlayan tecavüzcü gibi benzerliklerle bağlantılıydı. Polis, 9 numara ayakkabı giyen, yaklaşık 5 feet, 9 inç boyunda ve askeri veya kolluk eğitimi almış genç bir beyaz erkek aradıklarına inanıyordu. Bununla birlikte, DNA analizi şüphelileri izlemek ve hatta bir adamın tüm bu suçlardan sorumlu olduğunu doğrulamak için mevcut değildi.

Altın Devlet Katili’nin güney Kaliforniya cinayetleri farklı yargı bölgelerinde gerçekleşti, bu nedenle bu cinayetleri birbirine bağlamak zaman aldı. Öldürülen çiftte bulunan karmaşık düğümler nedeniyle başlangıçta bir katil, Elmas Düğüm Katili’ne atfedildi. Creek Katili’nin Santa Barbara yakınlarındaki Goleta’daki iki çiftin ölümlerinden sorumlu olduğu söyleniyordu. Golden State Killer’ı takip eden bazı kişiler, suçlularının seri cinayete tırmanıp tırmanmadığını merak ettiler, ancak bu şüpheler resmi bir soruşturma caddesiyle sonuçlanmadı.

Güney Kaliforniya’daki cinayetler arasındaki benzerlikler nihayetinde müfettişlerin onları birlikte gruplandırmasına yol açtı. Şüphelilerini Orijinal Gece Avcısı olarak adlandırdılar (onu başka bir Kaliforniya seri katili olan Gece Avcısı’ndan ayırt etmek için). Ve Golden State Killer’ı araştıran birçok departman tecavüz için zamanaşımından sonra – 1970’lerde sadece üç yıl sonra – delilleri yok etmiş olsa da, 2001’de Doğu Bölgesi Rapist ve Original’in doğrulaması için DNA analizine yetecek kadar kaldı. Gece Avcısı aynı adamdı. 2011 yılı civarında, suç yazarı McNamara hala büyük katili ve tecavüzcüyü “Altın Devlet Katili” olarak adlandırdı.

Haziran 2016’da, Golden State Killer tarafından bilinen ilk saldırıdan 40 yıl sonra, FBI ve Sacramento İlçe Bölge Avukatlığı, soruşturmada yardım için 50.000 dolar ödül teklif etti.

DeAngelo, 1973-1979 yılları arasında iki farklı kuzey Kaliforniya topluluğunda polis memuru olarak görev yaptı. 1979’da çekiç ve köpek kovucu hırsızlık yapmaktan tutuklandıktan sonra gücü terk etti.

Joseph James DeAngelo, 8 Kasım 1945’te Bath, New York’ta doğdu. Çocukluğunun bir kısmını Sacramento bölgesinde geçirdi, ABD Donanması’nda Vietnam’da görev yaptı ve California Eyalet Üniversitesi Sacramento’da ceza adaleti okudu. Bir zamanlar, Golden State Killer’in kurbanlarından birinin ağladığını hatırladığı Bonnie adlı bir kadınla nişanlandı. İlişki boşanmadan önce üç kızı olan başka bir kadınla evlendi.

DeAngelo bir süpermarket dağıtım merkezinde 27 yıl tamirci olarak çalıştı. 2017 yılında emekli oldu.

Müfettişler, DNA Devlet kanıtlarını Golden State Killer’in genetik profilini oluşturmak için kullandılar. 2017’nin sonlarında, bu profili bir şecere veritabanına yüklediler. Bu, DeAngelo ile bir aile bağlantısını ortaya çıkardı. Yetkililer, Golden State Killer’in suçlarından DNA’ya bir eşleşme olduğu iddia edilen DeAngelo’dan “atılan DNA” toplamaya devam ettiler. 24 Nisan 2018’de 72 yaşındaki DeAngelo tutuklandı.

DeAngelo, soygun amacıyla 13 cinayet ve 13 adam kaçırma suçlamasıyla suçlandı. Herhangi bir tecavüzle suçlanamamıştı çünkü bu suçlar için zamanaşımı süresi dolmuştu.

Mart 2020’de DeAngelo ömür boyu hapis cezası karşılığında suçlu bulunmasını teklif etti. Savcılar başlangıçta ölüm cezasını aramak istedikleri için anlaşmayı geri çevirdiler, ancak Haziran 2020’de çıkan haberlerde, DeAngelo’nun suçluyu reddetmek karşılığında ölüm cezası alması konusunda bir anlaşmaya varıldığı belirtildi.

29 Haziran 2020’de DeAngelo 26 suçlamanın tümünü suçladı ve şartlı tahliye olmaksızın ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

McNamara çevrimiçi ve Los Angeles dergisi için o zaman çözülmemiş suçlara daha fazla dikkat çeken Golden State Killer hakkında yazdı. McNamara, yazısına ek olarak, katili ve tecavüzcüyü bulmaya çalışan birçok sivil hafızasından biriydi. Dava ve araştırmacı yolculuğu hakkında bir kitap yazdı: Karanlıkta Gideceğim. McNamara, kitabı bitmeden 2016’da yanlışlıkla aşırı dozdan öldü, ancak kocası aktör Patton Oswalt, tamamlanmasını denetledi. Şubat 2018’de yayınlandıktan sonra en çok satanlar haline geldi.

Ben de Karanlıkta Gideceğim diye de adlandırılan 2020 tarihli bir belgesel, McNamara’nın katili aramasına dayanıyordu.

Christine Jorgensen, 1950’lerin başında seks atama ameliyatı nedeniyle manşetlere çıkan Amerikalı bir trans kadındı.
Christine Jorgensen kimdi?

1950’lerin başında, Christine Jorgensen Amerika Birleşik Devletleri’nde seks yeniden atama ameliyatı geçirdiği ve erkeklerden kadınlara geçtiği için yaygın olarak tanındı. Hikayesini basına bir ücret karşılığında anlattı ve daha sonra bir gece kulübü eylemi geliştirdi. Jorgensen 1970’lerin başında Güney Kaliforniya’ya emekli oldu ve 1989’da mesane ve akciğer kanserinden öldü.
Erken dönem

Jorgensen 30 Mayıs 1926’da New York, Bronx’ta George William Jorgensen, Jr.’da doğdu. Küçük yaşta Jorgensen, kadın olarak tanımlandığının farkına vardı. Erkeklerin kıyafetlerinden nefret ediyordu ve kıyafetlerinin neden ablası Dorothy’in güzel elbiselerinden neden bu kadar farklı olduğunu merak ediyordu, 1953’te American Weekly’de yazdı.

Bir ergen olarak, Jorgensen “cinsiyetler arasında kaybolduğunu” hissettiğini söyledi. Kızlarla ilgilenmekten daha kıskançtı. Lisenin sonuna doğru, Jorgensen kişisel mücadelesi – fotoğrafçılıktan saptı. Babası amatör bir fotoğrafçıydı ve ikisi evde bir karanlık oda kurdu. Ayrıca New York Fotoğraf Enstitüsü’nde dersler aldı.
Kadına Geçiş Kararı

Jorgensen, 1945’te orduya hazırlanırken fotoğrafçılığını bir kenara bırakmak zorunda kaldı. Küçük ve hafif bir yapıya sahip olan New Jersey, Fort Dix’te katip olarak çalıştı. 1946’da taburcu olduktan sonra Jorgensen, kadına geçmeye karar vermeden önce bir süre akın etti.

1950’de Jorgensen erkeklerden kadına dönüşmeye başlamak için Danimarka’ya gitti. O sırada sadece Avrupa’da mevcut olan tedavi, hormon terapisini ve çeşitli operasyonları içeriyordu. Hikayesi 1952’de hala Kopenhag hastanesindeyken halka açık hale geldi ve Amerika Birleşik Devletleri’nde büyük haberler yaptı. Dikkatin karşısında bunalmış olan Jorgensen, “Bronx‘ Oğlan ”Şimdi Bir Kız” ve “Sevgili Anne ve Baba, Oğul Yazdı, Şimdi Kızın Ol” gibi başlıklar ile uğraşmak zorunda kaldı.

1953’te Amerika Birleşik Devletleri’ne dönen Jorgensen, New York havaalanında bir muhabir deniziyle karşılandı. Birkaç soruyu cevapladıktan sonra, “Geldiğiniz için teşekkür ederim, ama bence çok fazla” dedi. Yeni ünüyle daha rahat olan Jorgensen, hikayesini bir ücret karşılığında American Weekly dergisine anlattı. Ayrıca, New York Times’a göre bir gece kulübü kanunu geliştirdi ve daha sonra “Beni görmek isteyip istemediklerini ödemek zorunda kalacaklarına karar verdim” dedi. Davranışında sık sık “Kız Olmaktan Keyif Veririm” dedi.

Seçimini hiç sorgulamadığı halde, halkın ve medyanın birçok üyesi anlamadı ve Jorgensen’i alay konusu yaptı. Hükümet bile onu tam bir kadın olarak tanımak istemiyordu. 1959’da nişanlandığını ancak doğum belgesinin onu “erkek” olarak listelediği için evlilik cüzdanı reddedildiğini açıkladı.

Bazıları onu reddetse de, diğerleri onu çekici ve büyüleyici buldu. Gösterinin yanı sıra 1967’li Christine Jorgensen: Kişisel Biyografi’nin popüler bir öğretim görevlisi ve yazarıydı. Hayatı bile 1970’lerde Christine Jorgensen Hikayesi’nde büyük ekran yaptı.
Miras ve Ölüm

Jorgensen 1970’lerin başında Güney Kaliforniya’ya emekli oldu. 3 Mayıs 1989’da mesane ve akciğer kanserinden öldü. Jorgensen’in erkekten kadına karşı kamuya açık dönüşümü toplumsal cinsiyet kimliği hakkında ulusal bir tartışma başlattı ve hikayesi cinsiyet eşitsizliği yaşayan diğerlerine de ilham verici bir örnek oldu.

Eski bir atletik antrenör ve doktor olan Larry Nassar, çoğu jimnastik dünyasından yüzlerce kadın ve kıza cinsel saldırıda bulundu. Larry Nassar, cinsel saldırı ve çocuk pornografisine sahip olmaktan hüküm giymiş eski bir doktor ve atletik eğitmendir. Olimpik jimnastikçilerden aile arkadaşlarının kızına kadar yüzlerce kadın ve kız, onu cinsel istismarla suçladı. Suçları arasında tıbbi tedaviler yapma kisvesi altında hastaları kötüye kullanmak yer alıyor. Indianapolis Star’ın 2016 yılında Nassar tarafından saldırıya uğradığı iki kadın açıklamasını içeren raporundan sonra , daha fazla kurban ortaya çıktı. Nassar’ın eylemleriyle ilgili daha önce soruşturmalar düşmüş olsa da, bu kez suçlandı ve mahkum edildi. Birkaç cinsel saldırı suçundan suçlu bir itirazdan sonra Ocak 2018’de mahkum edilmeden önce, 150’den fazla kadın ve kızdanmahkemede mağdur etkisi beyanları sunmuştur. Yedi gün süren bu tanıklık, #MeToo hareketinde bir dönüm noktası olarak görüldü.

Hayatın erken dönemi ve eğitim
Lawrence Gerard Nassar, 16 Ağustos 1963’te Farmington Hills, Michigan’da doğdu. Michigan’daki North Farmington Lisesi’ne 1981 yılında mezun oldu. Michigan Üniversitesi’nde kinesiyoloji alanında ihtisas yaptı ve 1985 yılında derecesini aldı.Nassar, 1988 yılında Michigan Eyalet Üniversitesi Osteopatik Tıp Koleji’ne kaydoldu. İki kez biyokimyada başarısız olduktan sonra, yetkilileri dört yıldan beş yıllık bir eğitime geçmesine izin vermeye ikna etti ve bu da jimnastikçilerle çalışmaya devam etmesine zaman verdi. 1993 yılında tıp fakültesinden mezun oldu.

Jimnastik’te Kariyer
Nassar, 1978 yılında lisesinde jimnastik takımı ile çalışmaya başladı. 1986’ya gelindiğinde ABD ulusal jimnastik takımı ile ilgilendi. 1996’da ABD Jimnastik için ulusal tıbbi koordinatör oldu. Aynı yıl Olimpiyat Oyunları sırasında yaralı bir ayak bileği ile tonoz ettikten sonra Kerri Strug’a eğilimliydi. Ağustos 1997’de Nassar, Michigan Eyalet Üniversitesi’nde Osteopatik Tıp Fakültesi’nde yardımcı doçent olarak seçildi.

Nassar genellikle jimnastikçilerle kendini kandırmaya çalıştı. Bildirildiğine göre onları dinlemek için zaman ayırdı ve eğitim sırasında yemek yiyemeyen kızlara muamele etmek için güvenilebilirdi. Nassar, kuruluşun istismar raporunu takip etmesine izin verdiği 2015 yılına kadar ABD Jimnastik’in bir parçasıydı. ABD Jimnastiği FBI’ı Nassar ile ilgili iddialar hakkında bilgilendirmesine rağmen, Nassar isteyerek emekli olduğunu açıkça belirttiğinde itiraz etmediler. Nassar, ABD Jimnastik’ten ayrıldıktan sonra hala Twistars Gymnastics Club ve Michigan State University’de çalıştı.

Kurbanlar
Nassar, kadın jimnastikçilerin rahatsız olduğunu – sporda yaralanmaların yaygın olduğunu – “intravajinal uyum” olarak adlandırdığı şeyle ağrılarını ve ağrılarını üstlenebileceğini söyledi . Pelvik taban manipülasyonu meşru bir tedavi yöntemi olabilirken , Nassar’ın yaklaşımı – eldiven kullanmamak, hiçbir zaman bilgilendirilmiş onay almamak ve bu tedaviyi diz ve ayak bileği yaralanmaları için bile kullanmamak – kabul edilen uygulamayı reddetti ve hastaları taciz etmenin bir yolu olarak hizmet etti. Göğüsleri ve cinsel organları ovalardı ve hastanın vajinasına veya anüsüne nüfuz etmek için dişsiz parmaklarını kullanırdı.

Nassar’ı istismar eden kadınların ve kızların birçoğu, meşru tıbbi tedaviler yaptığını ve bu nedenle davranışlarını sorgulamadığını açıkladı. Bazen hastaları ebeveynleri veya yakındaki başkaları ile saldırıya uğradı, bu da bazılarının kötüye kullanım olduğuna inanmasını zorlaştırdı. (Nassar, birçok kişiyi iyi niyetlerinden ikna etmişti, aleyhindeki suçlamalar ilk ortaya çıktığında sempati ve destek mesajları aldı.) Jimnastikçiler Nassar’ın Michigan Eyalet Üniversitesi’ndeki ofisinde, Twistars Jimnastik’teki ofisinde saldırılarını anlattılar. Kulüp Michigan ve Olimpiyatlar da dahil olmak üzere jimnastik etkinlikleri sırasında. Nassar’ın bir kurbanı 800’den fazla kez taciz ettiği tahmin ediliyor.

Nassar’ın jimnastik dünyasındaki yüksek konumu, birçok jimnastikçiyi konuşmaya isteksiz hale getirdi. Bazıları Nassar’ı kınamanın kariyerlerine son verebileceğinden endişe ediyordu. ABD Jimnastik kurum kültürü, jimnastikçileri korumaktan ziyade organizasyonu korumaya daha fazla odaklanmış görünüyordu .

Yine de Nassar’ın kötüye kullanımı bildirildi, ancak göz ardı edildi. Bir jimnastikçi koçuyla 1997’de endişelerini paylaştı, ancak resmi bir şikayette bulunmamaları teşvik edildi. 2004’te Nassar hakkında bir polis raporu sunuldu, ancak bir subayı tıbbi bakım sağladığına ikna etmek için yarattığı materyalleri kullandı. 2014 yılında Michigan Eyalet Üniversitesi’nde yapılan Başlık IX soruşturması da Nassar’ı durdurmadı. Ve 2015 yılında başlayan FBI soruşturması aylarca sürdü ve Nassar’ın tahmini 40 kurbanı kötüye kullanmasına izin verdi. Bir senato prob sonra belirtilen FBI o “hemen zarar yolunda kurbanları korumalı olurdu eylem şekli sürdürmeye başarısız oldu.”

Eski jimnastikçi Rachael Denhollander, kendisini Indianapolis Star aracılığıyla Nassar’ın istismarının kurbanı olarak tanıtan ilk kadındı . Yakında diğerleri Nassar ile yaşadıkları deneyimler hakkında polise ya da halka konuştu. Aly Raisman , Simone Biles , McKayla Maroney ve Gabby Douglas dahil olmak üzere birçok Olimpiyatçı, Nassar tarafından suistimal edildiğini kabul etti.

Spor salonlarına ek olarak, Nassar Michigan Eyalet Üniversitesi’nde tedavi ettiği diğer sporculara saldırdı. Ayrıca, düzenli ağrı ve sancılarla yardım için kendisine gelen kadınları da istismar etti. 1998 yılında, 6 yaşındaki aile arkadaşlarının kızını taciz etmeye başladı. İstismarın 12 yaşına kadar neredeyse haftalık olarak devam ettiğini belirtti.İlk olarak Nassar hakkında konuşan kurbanlar göz ardı edilmiş veya reddedilmiş olsa da, hepsi Ocak 2018’de Ingham İlçesindeki ceza duruşmasında konuşma fırsatı buldu. Yedi gün boyunca 156 duygusal kurban etkisi ifadesi paylaşıldı.

Nassar’ı yıllarca çalıştıran Michigan Eyalet Üniversitesi, kurbanları için 500 milyon dolarlık bir fon oluşturdu. Suçlarının halka açılmasından bu yana geçen yıllarda 500’den fazla kişi Nassar’ı onları istismar etmekle suçladı.

Soruşturma ve Deneme
22 Kasım 2017’de Nassar, Michigan’daki Ingham İlçe Devre Mahkemesinde yedi adet birinci derece cezai cinsel davranıştan suçlu bulundu. Bunu ayın ilerleyen saatlerinde Michigan’daki Eaton İlçe Devre Mahkemesinde üç kez birinci derece cezai cinsel davranışa suçlu bir itiraz izledi. Ocak 2018’de Ingham İlçe Mahkemesi’nde 40 ila 175 yıl hapis cezası aldı. Yargıç Rosemarie Aquilina ona , “Rehabilitasyon mümkün olduğunda yaşama ve rehabilitasyona inanan bir yargıçım . Bunun seninle mümkün olduğunu bilmiyorum. Ölüm emrini yeni imzaladım.” 40 ila 125 yıl arasında bir başka cümle daha sonra Eaton County’de verildi.

Eylül 2016’da Nassar’a yönelik cinsel saldırı suçlamalarını soruştururken, polis çöp kutusunda bulunan harici sabit disklerin velayetini aldı (bunlar sadece çöp toplama o gün geç olduğu için keşfedildi). Nassar’a karşı federal suçlamalarla sonuçlanan 37.000’den fazla çocuk pornografisi görüntüsü içerdikleri ortaya çıktı. Temmuz 2017’de üç çocuk pornografisi suçlamasına suçlu itirazda bulundu. Daha sonra bu yıl bu suçlar için altmış yıl hapis cezasına çarptırıldı. Nassar’ın federal hapis cezası, diğer mahkumiyetlerine hizmet etmeden önce tamamlanmalıdır.

Eş ve çocuklar
19 Ekim 1996’da Nassar atletik antrenör Stefanie Lynn Anderson ile evlendi. Çiftin üç çocuğu vardı: 2001 ve 2004’te kızlar ve 2006’da bir oğlan.

Nassar’ın kızlarından biri otistik. Otistik çocuklar ve özel ihtiyaçları olan diğer çocuklar için jimnastik programlarını desteklemek üzere Jimnastik Doktor Otizm Vakfı’nı kurdu.

Seri suistimal tarihi halka açıldıktan sonra Nassar’ın karısı onu boşadı.

Podcast ve Belgeseller
Nassar davası, İnanılan podcast ve Altın Kalp ve Atlet A’nın belgesellerinde ele alındı .

Türkçe çavmak kökünden türetilmiştir. Orduda onbaşının üstündeki rütbeye denir. Ancak bu kelime esas anlamı itibariyle haber taşımayı ifade eder. Herhangi bir işe bakan kişi anlamında da kullanılır. Günümüz, bazı sufiyye mekteplerinde özellikle Rifâîlerde, müridlerin ruhanî terbiyesinde, şeyhe yardımcı olmak üzere, şeyh tarafından seçilen, manevî olgunluğa ermiş kişilere çavuş denmektedir. Bunun üzerinde nâiblik veya vekillik gibi unvanlar bulunur.

Arapça oturmak demektir. Allah ile başbaşa kalmak üzere oturup tefekkür, tezekkür, tilavet ve murakabe ile meşgul olmak. Seri Sakatî, “mescidlerde oturmak, kapısı halka açık olmayan ticaret yerleri gibidir” der. Hasan el-Kazzâz geceleri çok cülus yapar (oturur) di. Ona tasavvuftan sorulunca şu karşılığı verirdi: “Ancak ihtiyaç kadarmca az yemek, zaruret olmadıkça konuşmamak, galebe çalmadıkça (iyice bastırmadıkça) uyumamak”. Bu sözüyle, gecesinin büyük bir bölümünü oturmakla geçirdiğini kastediyordu. Ebû Yezîd, bir gece oturuşunda ayağını uzatmış, hemen hatif (gizli) den bir sesle irkilmişti. “hükümdarların huzurunda otururken edebe uymak gerek”. Ebû Yezîd derhal dizüstü oturuş vaziyeti aldı. Son yüzyıl sufîlerinden merhum Adanalı Sami Efendi’nin doksan küsur yıllık ömründe, dizüstü oturuş şeklinden başka tarzda oturduğunu, eşi de dahil olmak üzere kimsenin görmediği kaydedilir. Edeb ya Hû!… Osmanlılarda sultan tahta oturunca, yeniçerilere cülus bahşişi dağıtırlardı.

Zikir veya sohbet sırasında, ansızın yerinden sıçrayarak “Hayy” diye bağıran için kullanılan tâbir. Dervişin kendisini tutması, bağırmaması doğru bir davranıştır. Sürekli cezbe halinde kalanlarla düşüp kalkmak, doğru değildir. Zira hallerini karşılarındakilere giydirirler. Bu da, kabı dar (ruhanî kabiliyeti gelişmemiş) kişiler için taşınması zor bir yüktür. Bu gibi kişilerin gönüllerine dokunmamak, kendi hallerinde bırakmak, eğer varsa, ihtiyaçlarını, hemen gidermek uygundur.

Arapça, aşırı derecedeki sevgi. Bu da maddi ve manevi şekillerde olur. Bir kadın gözününde bulundurularak zevki ve cinsi cazibe ön planda tutulmak suretiyle oluşan aşk maddidir. Bunun platonik, hayali olanı da vardır (Platonik). Şairlerin aşkı böyledir. Bu aşk genelde mecazidir. Hakiki aşk ise, Allah aşkıdır. Cenab-ı Hak bir kudsi hadiste, “Ben gizli bir hazineydim, bilinmeyi arzu ettim, âlemi yarattım” buyurmaktadır ki ilâhî aşkın kaynağı budur. Çünkü Allah’ı bilmek, tanımak ancak aşk ile olur. Allah’ı gerçekten seven kişi O’nun yarattıklarını da aynı şekilde sever. Yaratandan ötürü yaratılanı sever. Bu aşk güzele değil, güzelliğedir. Herkesi, herşeyi sevmektir. Varlıklarda tezahür eden Allah’ın sanatını, kudretini, rahmetini, lutfunu ibretle temaşa etmektir. Bu aşka bazen “mecazi aşk”la da ulaşılır. Bundan dolayı “mecazi aşk, gerçek aşkın köprüsüdür” denilmiştir. Gerçek aşka ulaşmak da ilimle olmaz. Nitekim Fuzuli bunu şu beytiyle çok güzel anlatmaktadır :

Aşk imiş her ne var âlemde İlim bir kil u kal imiş ancak. Bazı yazarlar aşkı şiddetine göre şu şekilde sıralarlar:

1. İrade 2. Muhabbet 3. Hevâ 4. Sakabe 5. Tebettül 6. Alaka 7. Vüluğ 8. Kelef 9. Şağaf 10. Aşk 11. Ülfet 12. Garava 13. Hullet 14. Teyemmüm 15. Valeh 16. Tedellüh 17. Velâ

Farsça, eşik, dergah, büyük tekke, başşehir anlamındadır. Ayrıca tarikat pirinin kaldığı tekke veya medfun olduğu yer Mevlevî tarikatı’nda ve çile çıkarılan büyük tekkelere de bu isim verilir. Tasavvuf! edebiyatta ise, şeyhin kapısıdır ki oradan himmet umulur.

Sıtmaya ateşli hastalıklara, ellerde çıkan ve siğil denen içi dolu kabarcıklara, çeşitli sebeplerle ruhî dengesini bozan kişilere nefes edilir ; yani muayyen ayetlerle, içlerinde “şifa” kelimesi geçen “şifa ayetleri” (ki Kur’an’da şifa ayetlerinin sayısı altıdır) okunur, üflenir. Kağıda bazı ayetler, dualar, şekiller yazılır, çizilir, üçgen şeklinde bükülen bu kağıt, yedi kat muşambaya sarılıp, üstüne bir bez geçirilerek, bir kılıfa konulur. Dikilen ve muska (doğrusu nüsha) denen bu nesne hastanın boynuna takılır. Bazı kere de yazılı kağıt suya konur, üç gün suyu içilir, üçüncü günü durulup bükülerek bir yudum suyla yutulur. Eski dinlerden kalan ve bilhassa Keldanîlerden geçen bu inançlar ve adetler, İslam tarafından men edilmekle beraber, günümüzde dünyalık menfaat elde etmek üzere bazı cahillerce meslek edinilmiştir. Tarihte görülen uygulamasıyla, okumak ve nüsha yazmak için el almak, izin verilmek şarttı. Bu izin, ya sözle verilir, yahut mezun olan kişi, el almak isteyenin ağzına hafifçe tükürürdü. Bu şekildeki sırrî güç geçişimi olayı, Anadolu’da “ocak” olarak nitelendirilir. Bu terimin, Orta Asya’dan intikal eden Türk ocak kültürü ile bir bağlantısı olduğu düşünülebilir.