Prusya’dan NATO’ya Türk Ordusunda Batı Etkisi

* Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde ordunun yeniden yapılandırılması için karar vericileri harekete geçiren unsurlar nelerdi?

* Günümüzde dahi etkisi sürdüğü iddia edilen Prusya (Alman) askerî sisteminin Osmanlı/Türk Kara Kuvvetleri’ne yerleşmesinde Alman askerî yardım misyonları hangi rolü oynadılar?

* Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türk Kara Kuvvetleri’nin Batı kaynaklı reorganizasyonu ne şekilde devam etti?

* Türk-İngiliz askerî ittifakı Türk Kara Kuvvetleri’nde ne gibi bir etkiye yol açtı?

* Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’nda benimsediği “savaş dışı kalma” politikası Batı kaynaklı reorganizasyon faaliyetleri üzerinde nasıl bir tesir gösterdi?

* Amerikan askerî sisteminin Türk ordusuna nüfuz etmesinde çok önemli bir yeri olan JAMMAT ve JUSMMAT gibi kuruluşların faaliyet sahaları nelerdi?

* 1952’de gerçekleşen NATO üyeliği Türk ordusu açısından hangi sonuçları doğurdu? NATO’ya intibak sürecinde Amerikalıların rolü neydi?

* Türk ordusunda Prusya ya da Amerikan/NATO tipi bir subay profilinin oluştuğu kesin biçimde söylenebilir mi?

Askerî tarihçi Dr. Erhan Çifci tarafından Amerikan, İngiliz, Alman, NATO ve Türk arşiv belgelerinden yararlanılarak kaleme alınan Türk Ordusunda Batı Etkisi yukarıdaki sorulara cevap ararken, Osmanlı/Türk askerî sistemindeki Batı etkisini kara kuvvetleri özelinde ve dış kaynaklı yeniden yapılandırma faaliyetleri temelinde inceliyor. Bu yönüyle gerçek bir başvuru kaynağı olan eser literatürde önemli bir boşluğu dolduruyor.

1830’lardan itibaren başlayan ve II. Abdülhamid döneminde belirgin hâle gelen Türk-Alman askerî yakınlığı, takip eden II. Meşrutiyet döneminde de devam etti ve 1914’te Birinci Dünya Savaşı’nın başlaması ile birlikte silah arkadaşlığına dönüştü. O dönemde “Büyük Savaş” olarak adlandırılan Birinci Dünya Savaşı’nda, Alman subaylar ilk kez Osmanlı Genelkurmayı ve büyük birliklerde komutanlık makamlarına getirildiler. Binbaşı Erich Serno da bunlardan biriydi ve Osmanlı Hava Gücü’nün komutanlığına getirildi.

Binbaşı Serno, Avrupa Doğu Cephesi’nde görev yaptığı çok kısa bir süre dışında, dünyadaki emsalleri ile aynı tarihlerde teşkil edilmiş olan, Osmanlı havacılığının geliştirilmesi ve cephelerdeki etkinliğinin arttırılması için önemli faaliyetlerde bulundu. Birinci Dünya Savaşı’nda ay-yıldızlı bröve ile uçmanın yanı sıra, Osmanlı hava gücünün komutanlığını da üstlendi.

Osmanlı Hava Gücü kitabında yer alan Binbaşı Erich Serno’nun Alman Askerî Arşivinden (Bundesarchiv-Militärarchiv) alınan Türkiye görevini içeren şahsi dosyasında; Türkiye’de çekilmiş fotoğrafları, görev raporu, Almanya uçuş eğitimine ait fotoğrafları ve anıları bulunmaktadır. Serno’nun Türk askerî havacılığına dair önemli bilgiler içeren bu raporu Türkçede ilk defa yayınlanmaktadır.

Havacılık konusunda uzman Emir Öngüner ve Emin Kurt’un Almanca aslından çevirip zengin dipnotlar eklediği ve Türkçe kaynaklarla karşılaştırarak açıklamalarda bulunduğu Osmanlı Hava Gücü, Türk askerî havacılığının kuruluş dönemi yanında Birinci Dünya Sava­şı’ndaki havacılık faaliyetleri için birinci derecede kaynak bir eser.

Mete’den Atatürk’e Tarihe Yön Verenler

A. SEFA ÖZKAYA, AHMET TAŞAĞIL, ALİ AHMETBEYOĞLU, ALTAY TAYFUN ÖZCAN, BURAK GANİ EROL, CİHAH PİYADEOĞLU, ERKAN GÖKSU, FERİDUN EMECEN, HÜSEYİN SERDAR TABAKOĞLU, İLBER ORTAYLI, KASIM BOLAT, SELİM ERDOĞAN, SÜLEYMAN POLAT, UĞUR ALTUĞ

Tarih boyunca pek çok Türk komutan, dünya askerî tarihi için bir ilham kaynağı olmuştur. Onlar karakterlerindeki çarpıcı özelliklerin yanı sıra hem cephe hattında hem de cephe gerisinde tatbik ettikleri planlarla, her zaman merak edilmiş ve incelenmiş rehber şahsiyetlerdir. Ruhlarındaki önderliği ve savaş kabiliyetlerini tam bir dengeyle uygulamış olmaları, Türk komutanları unutulmaz bir konuma yerleştirmiştir.

Devletini bir imparatorluk hâline dönüştüren, Avrasya bozkırlarının ortaya çıkardığı ilk büyük hükümdar MOTU (METE), “güneşin doğduğu yerden battığı yere kadar” hâkimiyet tesis edecek özelliklere sahip ATTİLA, Fırat’ın batısına ilk defa geçerek 1071’de Malazgirt’te destan yazan ve Türk tarihinin efsanesi olan SULTAN ALP ARSLAN, ordu teşkilatından askerî teçhizatın hazırlanmasına kadar bilgisiyle her alana hakim bir vezir olan NİZÂMÜLMÜLK, 1081’de ilk donanmayı oluşturarak Türkleri denizcilikle tanıştıran ÇAKA BEY, üç kıtaya yayılan bir cihan imparatorluğunun kurucu hükümdarı, OSMAN BEG, Balkanlar’da dönemin en büyük ordularına karşı zafer kazanan I. MURAD, Küçük Asya’ya kadar durmadan savaşmış, bozkırların son göçebe fatihi TİMUR, İstanbul’u fethederek iki kıtayı birleştiren, çağına ve sonrasına damgasını vuran, Doğu’nun ve Batı’nın hükümdarı FATİH SULTAN MEHMED, Preveze Deniz Savaşı’yla Akdeniz ve dünya tarihine damga vuran BARBAROS HAYREDDİN PAŞA, Doğu Akdeniz ve Ortadoğu’yu imparatorluğa katan, o zamanlar için imkânsız görülen Mısır Seferi’ni gerçekleştiren büyük mareşal YAVUZ SULTAN SELİM, sancağa çıkmadığı hâlde tarihe adını Bağdat ve Revan Fatihi olarak yazdıran IV. MURAD, Türk İstiklâl Savaşı’nın başkomutanı, dünya siyasi tarihine olduğu kadar askerî tarihine de damgasını vurmuş gazi ve mareşal MUSTAFA KEMAL ATATÜRK…

Muharebe alanında işler birbirine düğümlendiğinde hangi stratejiyi uyguladılar? Yoğun baskı ve gerilim içindeyken psikolojilerini nasıl yüksek tuttular? İmkânsız gibi görülen savaşlara hangi yollarla hazırlandılar? Hem kendilerinin hem de etraflarındaki kimselerin bakış açılarını nasıl değiştirdiler? Askerî anlamda kimlerden, hangi kitaplardan ve ekollerden yararlandılar? Pek çok uzmanı bir araya getiren Türk Komutanlar; hem bu soruların cevaplarını ortaya koyuyor hem de benzersiz bir askerî tarih okuması sunuyor.

Apple-Android teknoloji savaşının ve müzik şirketlerinin korsan ve yasa dışı müzik indirmeye karşı verdiği mücadelenin ortasında, Spotify savaş hatlarını yeniden oluşturarak Silikon Vadisi’ni yerinden oynattı. Her şeyden önce yenilikçi bir yazılım olan Spotify, müzik lisanslarının önemli kısmına sahip Universal, Sony ve Warner’daki inatçı yöneticilere sektörün geleceğinin sundukları iş modelinde olduğunu gösterdi. Spotify bugün 50 milyondan fazla şarkı, 1 milyonu aşkın podcast ve 300 milyonu geçen kullanıcı sayısıyla müzik piyasasında alışılagelmiş düzeni bozan, yenilikçi bir şirket.

Peki ama kurucu Daniel Ek yönetimindeki İsveçli bir avuç mühendisin geliştirdiği bu start-up nasıl oldu da milyarlarca dolarlık müzik endüstrisini dönüştürdü? Endüstrinin devlerini “ücretsiz ve yasal müziğin” mümkün olabileceğine nasıl ikna edebildi? Apple, Google, Amazon ve diğer Silikon Vadisi devlerine küçük bir İsveçli şirket olarak nasıl karşı durdu ve onları alt etti?

Araştırmacı gazeteciler Sven Carlsson ve Jonas Leijonhufvud bu kitaplarında Spotify’ın ilk kuruluş fikrinden itibaren gelişimini ele alıyor. Yüzlerce röportajdan, daha önce kullanılmamış kaynaklardan ve Mark Zuckerberg, Sean Parker, Steve Jobs, Taylor Swift, Jay-Z ve Jimmy Iovine gibi kişiler hakkındaki ayrıntılı haberlerden yararlanarak modern müziği değiştiren şirketin tarihsel yükselişini sadece sürükleyici bir iş dünyası öyküsü olarak değil, aynı zamanda teknoloji jeopolitiği üzerine bir ders olacak şekilde anlatıyor.

Spotify Avrupa’nın önde gelen teknoloji şirketi hakkında etkileyici, derinlemesine bir bakış sunuyor. Netflix’in The Playlist dizisine de ilham veren bu kitap şirketin ve arkasındaki fikrin korsana darbe vurma, müzik sektörünü dönüştürme ve streaming hizmetini yeni norm haline getirme hikayesinden hareketle küresel sesli içerik savaşında yaşananlar ve aktörleri hakkında derin ve aydınlatıcı bir çalışma.

“Ülkelerin yoksulluk tuzağından kurtulup zenginleşmesini sağlayan kültürel, teknolojik ve eğitimsel güçlere kapsamlı bir bakış. Derinliği ve hırsıyla Diamond’ın Tüfek, Mikrop ve Çelik’i ile Harari’nin Sapiens’ini anımsatıyor.” –Financial Times

“Kıyamet tellallığına karşı kanıta dayalı bir panzehir… Galor diğer birçok düşünür gibi gündem dayatma çığırtkanlığına kapılmıyor… İnsanlığın durumuna ilişkin analizi, umutsuzluk içeren öğütlere değil, daha iyi bir gelecek inşa etmeye yardımcı olabilecek bir dizi yeni araca kapı aralıyor.” –The Guardian

İnsanlar neden asgari geçim tuzağından günümüze çok yakın bir zamanda kurtulup diğer tüm canlılardan çok daha yüksek bir yaşam standardına sahip olabilen tek canlı türüdür?

İnsanlığın ilerlemesi neden dünya çapında böylesi adaletsiz bir şekilde gerçekleşti?

Geçmişte elverişli coğrafi özelliklerden yararlanan ve zengin çeşitliliğe sahip olan kimi topluluklar nasıl oldu da refaha giden yolda ilerlerken dezavantajlı konuma düştüler?

Uluslar arasında bugün var olan büyük eşitsizlikler neden ortaya çıktı?

Hepimizi zengin ve başarılı kılacak bir yol var mı?

İnsanlığın ortaya çıkışından günümüze dek uzanan büyüleyici bir serüveni anlatan dünyaca ünlü ekonomist ve düşünür Oded Galor insanlığın iki büyük gizemi olan zenginlik ve eşitsizliğe ilgi çekici bir çözüm sunuyor.

Galor’un muazzam ve şaşırtıcı bağlantılarla dolu bu sürükleyici anlatımı teknoloji, nüfus büyüklüğü ve adaptasyonun sadece iki yüz yıl önce insanın hikâyesinde nasıl çarpıcı bir hâl değişimine yol açtığını gösteriyor. Galor aynı serüven boyunca zamanda geriye doğru giderek bizi eşitsizliğin nihai nedenlerine dair bir açıklamaya da götürüyor. Kolonicilik, siyasal kurumlar, toplumsal yapı, kültür gibi etki katmanlarını birer birer açığa çıkarıyor.

Dünyanın dört bir yanında ekonomik, sistemik ve ekolojik krizle yüz yüze olduğumuz bu günlerde hem umut verici hem de derinlikli dersler içeren ve önemli hakikatleri sunan İnsanlığın Serüveni: Zenginliğin ve Eşitsizliğin Tarihi geçmişten hareketle ileriye dönük kalıcı bir reçete sunan bir kitap.

“Hem genel okuyucu hem de araştırmacılar için hazırlanmış; haritaları, ayrıntılı kaynakçası ile Osmanlı tarihinin ilk yarısının zekice ve iyi araştırılmış bir anlatımı.” Metin Kunt

“Bu kitap Osmanlı kurumlarının zaman içerisindeki değişimi hakkında kaynaklara dayanan bir araştırma olarak Osmanlı çalışmalarında eşsiz bir boşluğu dolduruyor. Oldukça kapsamlı ve kolay anlaşılır bu genişletilmiş yeni baskı, uzmanlar ve uzman olmayanlar için temel bir kaynak.” Dimitri J. Kastritsis, St. Andrews Üniversitesi, Birleşik Krallık

“Kapsamlı güncellemeler ve Arap eyaletleriyle ilgili yeni bir bölüm, bir yandan bu ustaca çalışmayı imparatorluk tarihinin uzmanları ve öğrencileri için kesin olarak okunması gereken bir eser; diğer yandansa Orta Doğu ve İslam Dünyası dersleri için de mükemmel bir seçim hâline getiriyor.” Gábor Ágoston, Georgetown Üniversitesi, ABD

Colin Imber’in kaleminden on dördüncü yüzyıldaki kuruluşundan, on altıncı yüzyılda dünya gücü konumuna gelişine ve on yedinci yüzyıldaki sıkıntılı zamanlarına kadar Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihi…

Imber büyük bir özenle ve yalın bir dille kaleme alınmış kitabında sultanların hâkimiyeti altındaki toprakları nasıl yönettiklerini ve yetkilerinin sınırlarını göstermek için başarıları ve önemli olayları içeren sıradan bir Osmanlı anlatısının ötesine geçerek, özgün kaynaklar ve araştırmalarla birlikte konuyla ilgili günden güne çoğalan modern incelemeleri kullanıyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nun Osman Bey’den Sultan I. İbrahim’e kadarki döneminin bir panoramasını sunan eser, hanedanın iç siyaseti, saray ve merkezî hükûmet, eyaletler, mahkemeler ve hukuk sistemi, ordu ve donanma, devşirme sistemi, vakıflar, ticaret ve ekonomi gibi devletin düzenini oluşturan kurumları ve yapıları derinlemesine ele alıyor. Imber’in birincil kaynakların yanı sıra ikincil kaynaklardan kapsamlı olarak yararlanan anlatısı, karmaşık ve çoğu zaman yanlış şekilde aktarılan Osmanlı İmparatorluğu tarihini, alana hem doğrudan hem de dışarıdan ilgi duyan okuyucuya sade, verimli ve kapsamlı bir şekilde aktarıyor.

Gözden geçirilmiş, genişletilmiş ve Fatih Yücel’in yeni ve yetkin çevirisiyle sunduğumuz Osmanlı İmparatorluğu: 1300-1650 devletin bütün unsurları için makul derecede verimli bir yönetim ve şaşırtıcı olanaklar sağlayan bir imparatorluk sisteminin incelikli bir portresini çiziyor.