Lohusalık hâli. Kadınların doğumdan sonraki özür hâlleri.

Elleri, ayakları, başı belli olan düşükte gelen kan da nifâstır. Nifâs zamânının azı yoktur. Kan kesildiği zaman, gusül edip namaza başlar. En çok zamânı Hanefî mezhebine göre kırk gündür. Kırk gün tamam olunca, kan kesilmese de gusl edip namaza başlar. (İbn-i Âbidîn)

Nifâs günlerinde namaz, oruç, câmi içine girmek, Kur’ân-ı kerîm okumak ve tutmak, Kâbe’yi tavâf, cimâ’ haram olur. Oruçları kazâ eder, namazları kazâ etmez. (İbn-i Âbidîn)

1. Münâfıklık; kalbiyle, îmân etmediği hâlde inanmış görünmek; için dışa uymaması, kâfir. (Bkz. Münâfıklık)

Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyruldu ki:

Bedevîler, küfür ve nifak bakımından hem daha beter, hem de Allahü teâlânın

Resûlüne indirdiği sınırları  tanımamaya daha lâyıktır (onlar buna daha müsâittirler).

Allahü teâlâ, alîmdir, hakîmdir. (Tevbe sûresi: 97)

Kalbinde küfür olan kimsenin mü’min olduğunu söylemesi, dinde nifâk olur. Kalbinde düşmanlık olup, dostluk göstermek dünyâ nifâkı olur. Küfrün en kötüsü, dinde nifâk yapmaktır. (Muhammed Hâdimî)

2. Dışı içine uymayan, iki yüzlü.

Suyun buzu eritmesi gibi nifâk da kalbi eritir. (Hadîs-i şerîf-Tebyîn-ül-Mehârîm)

Nifâk sâhiblerinde bulunan günâhlar bildirilmiş olsa idi, yeryüzünde basacak yer kalmazdı. (Hasen-i Basrî)

Kamıştan yapılan içi boş bir çalgı âleti.

Allahü teâlânın aş kı ile dolmuş. Evliyânın büyüklerinden olan Celâleddîn-i Rûmî (kuddise sirruh) ney ve başka hiçbir çalgı çalmadı. Mûsikî dinlemedi ve raks, dans etmedi. (Âbidîn Paşa)

Abdullah bin Ömer (radıyallahü anhümâ) ile berâber gidiyorduk. Ney sesi işittik. Abdullah, kulaklarını parmakları ile kapattı. Oradan hızla uzaklaştı k. “Ney sesi işitiliyor mu?” dedi. “Hayır işitilmiyor” dedim.Parmaklarını kulaklarından çekti ve “Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) de böyle yapmıştı” dedi. (Nâfi)

2. İnsan-ı kâmil, İslâm dîninde yetişen kâmil yüksek insan.

Mesnevîde geçen ney kelimesi, insan-ı kâmil mânâsındadır. Bu benzetmede bâzı hikmetler mevcuttur. Meselâ neyin sesi kendiliğinden çı kmadığı gibi, kâmil insanın hareketleri ve sözleri de hep Allahü teâlânın ilhâmı iledir. İnsan-ı kâmilin hikmet dolu sözlerini işitip, dinleyenler kalblerini dünyâya bağlamaktan kurtarı rlar ve ilâhî aşkları artar. Ney’in görünüşü dosdoğrudur. Kâmil insan olan Allah adamlarının da her hâli dosdoğru, ve güzel huylar sâhibidir ve Allahü teâlânın ihsânlarına kavuşmuştur. İhsânlarla donatılmıştır. (Âbidîn Paşa)

Dinle neyden nasıl anlatıyor

Ayrılıklardan şikâyet ediyor.

(Mevlânâ Celâleddîn Rûmî)

1.Âhirette, ölülerin diriltilip, hesâbları görüldükten sonra, cennetliklerin Cennet’e ve cehennemliklerin Cehennem’e dağılmaları. (Bkz. Haşr)

Resûlullah efendimizin; kabir ve kıyâmet hâllerinden, haşrdan (ölülerin kabirlerinden kalktıktan sonra, Arasât meydanında toplanmasından) ve neşrden, Cennet’ten ve Cehennem’den haber verdiği şeylerin hepsi doğrudur. Âhirete (öldükten sonraki âleme) inanmak, Allahü teâlâya inanmak gibi, îmânın şartıdır. Âhireti inkâr edenin, Allahü teâlâyı inkâr etmiş gibi îmânı gider. (Ahmed Fârûkî)

Bütün peygamberlerin dinlerinin aslı, temeli birdir. Başka başka değildir. Hep aynı şeyi söylemişlerdir. Allahü teâlânın zâtı ve sıfatları, haşr (mezardan kalkınca, Arasât meydanında toplanmak) ve neşr, peygamberler ve melek gönderilmesi ve melekle kitâb gönderilmesi, Cennet’in sonsuz nîmetleri ve Cehennem’in sonsuz azâbları ile ilgili söyledikleri hep aynıdır. Sözleri birbirine uygundur. (Ahmed Fârûkî)

2.Yayma, dağıtma.

Bir kimseden iyilik gören, onu neşretsin. Böyle yaparsa şükrânda bulunmuş olur. Aksine gizlemeğe çalışırsa, nankörlük etmiş olur. (Hadîs-i şerîf-Edeb-üd-Dünyâ ved-Dîn)

Bid’atler (dinde sonradan çı kan yenilikler) yayıl ıp, sünnetler terk edildiği zamanda, İslâm ilimlerinin tahsîli (öğrenilmesi) ve neşri, en mühim işlerdendir ve Muhammed aleyhisselâmın sünnetini (dînini) yaymak en önemli maksaddandır. (Muhammed Ma’sûm)

Ortaçağda Endülüs’te ortaya çıkan parlak medeniyyet, Endülüs’ün dış ına taşarak, Avrupa’ya yayıldı. Endülüs’teki medeniyyeti gören kâbiliyetli bâzı Avrupalılar ortaya çıktı. İslâm âlimlerinin kitâblarını, Avrupa lisanlarına tercüme ettiler. Bunların tercüme ederek neşr ettikleri kitablar sâyesinde, Avrupa halkı cehâlet (bilgisizlik) uykusundan uyanmağa başladı. (Harputlu İshâk Efendi)

Kıyamet koptuktan sonra her şey yok olacak, Allah’tan başka hiçbir canlı kalmayacaktır. Evren bir süre böyle bomboş kaldıktan sonra Allah, İsrafil’i (as.) yaratacak, ikinci kez “Sûr”a üfürmesini kendisine emredecektir.

İsrafil (as.) ikinci kez “Sûr”a üfürünce bütün yaratıklar yeniden dirilecek, kabirlerinden kalkıp mahşer yerinde toplanacaklardır. Buna, “Öldükten sonra dirilme” denir. Hesap, sual, mizan, sırat, cennet ve cehennem bundan sonradır.

İşte bu yeniden diriliş ile başlayan ve sonsuza kadar devam edecek olan zamana “Ahiret Günü” denir.

Ahiret gününe iman etmek, bunlara inanmak demektir. Bunların hepsi haktır, hepsi olacaktır.

“Öldükten sonra dirileceğimizi aklımız almıyor” diyenler vardır. Bunlar dünyaya nasıl geldiklerini düşünmemişlerdir. Hiç yokken bizi yaratan Allah, öldükten sonra tekrar diriltmeye kadirdir. Kur’anı Kerim, öldükten sonra diriltmenin, hiç yokken var etmeye nisbetle daha kolay olduğunu bildirmektedir. Gerçi kolaylık ve zorluk bize göredir.

Allah için bunlar söz konusu değildir. O’nun bir şeye sadece “ol” demesi yeterlidir, o, hemen oluverir.

Kıyametin kopacağı muhakkak olmakla birlikte zamanını Allah’tan başka kimse bilemez. Peygamberimiz de bu hususta bilgisi olmadığını söylemiştir.

Kesin olarak bilinen bir şey varsa o da, bir gün yer ve göklerin düzeni bozulacak, güneş dürülüp sönecek, yıldızlar dağılıp dökülecek, denizler kaynayıp birbirine karışacak, dağlar birbirine çarparak parçalanacak ve her şey altüst olup bütün âlem (evren) yıkılacaktır. Bunda şüphe yoktur. Çünkü bunu Kur’anı Kerim bildirmiş, peygamberimiz de haber vermiştir.

Aihrete imanın altı şartından birisi de ahirete inanmaktır.

Allah’tan başka her şeyin bir sonu vardır. Dünyanın da bir gün sonu gelecek, o da canlılar gibi bir gün yok olacaktır. Hiç ölmeyecek, baki kalacak, yalnız Allah’tır.

Dünyanın sonu gelince, Allah Teala İsrafil’e (as.) emredecek, o da

“Sûr”a üfürecektir. Bu üfürüşle yer yerinden oynayacak ve bütün canlılar ölecektir. Ancak Allah’ın istedikleri kalacak, onlar da daha sonra öleceklerdir. İşte dünyanın sonu budur.

“Ey insanlar, Rabbinizden korkun. Çünkü kıyamet gününün sarsıntısı müthiş bir şeydir. Onu gördüğünüz gün, her emzikli kadın emzirdiğinden vazgeçer. Her gebe kadın çocuğunu düşürür. İnsanları da sarhoş bir hâlde görürsün. Oysa onlar sarhoş değillerdir, fakat Allah’ın azabı çok şiddetlidir.”

Bütün peygamberler, peygamber olmak itibariyle aralarında bir fark yoktur. Aralarında ayırım yapmadan hepsinin peygamberliğine inanır ve hepsinin de Allah tarafından gönderilmiş olduklarını gönülden tasdik ederiz.

Ancak, Allah’ın kendilerine verdiği bazı özellikler sebebiyle aralarında üstünlük söz konusudur. İşte bizim peygamberimiz bazı özellikleri sebebiyle diğer peygamberlerden üstündür.

Bu özellikler şunlardır:

1. Peygamberimiz, âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir.

Diğer peygamberler bir millete, bir kabileye gönderilmişken bizim peygamberimiz tüm insanlara peygamber, âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir. Bazılarının sandıkları gibi o, yalnız Arapların değil, bütün insanların peygamberidir.

2. Peygamberimizin getirdiği din, son dindir.

Peygamberimizin tebliğ ettiği İslam dini, en son ve en mükemmel dindir. Bundan sonra başka bir din gönderilmeyecek ve bu din hiçbir değişikliğe uğramadan yaşayacaktır.

3. Peygamberimiz son Peygamberdir.

Peygamberimiz, peygamberlerin sonuncusudur. Ondan sonra başka peygamber gönderilmeyecektir. Nitekim Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“Muhammed, sizin erkeklerinizden hiçbirinin babası değildir. Fakat o, Allah’ın Resulü ve peygamberlerin sonuncusudur. Allah , her şeyi hakkıyla bilir.”

Peygamberimizin vefatından sonra bazı kimseler Peygamberlik iddiasıyla ortaya çıkmışlarsa da bunlar tarihe “Yalancı Peygamberler” diye geçmişlerdir. “Müseylemetü’lKezzâb = Yalancı Müseyleme” bunlardan biridir.

4. Peygamberimiz, ümmeti en çok olan peygamberdir.

Peygamberler içerisinde ümmeti en çok olan peygamber, bizim peygamberimizdir.

Bunlar ve daha birçok özellikleri sebebiyledir ki peygamberimiz,

peygamberlerin en üstünü olmuştur.

Peygamberimizin en büyük mucizesi hiç şüphe yok ki Kur’anı Kerim’dir.

Her peygamber, mucize olarak zamanında en ileri dereceye ulaşmış olan şeyin daha mükemmelini göstermiştir. Peygamberimizin yaşadığı asırda ise Arap Yarımadasında ün yapan şey, edebiyat ve şiir idi. Güzel konuşmak ve şiir yazmak, Araplar arasında çok yaygın idi. Beğenilen yazılar ödüllendirilmek üzere Kâbe’nin duvarına asılıyordu.

İşte böyle bir zamanda, hiç kimseden ders almayan, hatta okuma yazma bilmeyen peygamberimizin mübarek ağzından Kur’an ayetleri dökülüyordu. Ondaki düzgün cümleler ve ifade üstünlüğü onu duyan şair ve edipleri hayrete düşürüyordu. Kur’an için “Sihirdir”, “şiirdir” diyenler oldu ise de Kur’an onlara meydan okudu: “En küçük bir suresine benzer getirin dedi”, getiremediler. Çünkü Kur’an, insan sözü değil, Allah kelamıdır.

Peygamberimizin Kur’anı Kerim’den başka mucizeleri de vardır. Bunlardan birisi, ayın ikiye bölünmesi mucizesidir. Bu şöyle olmuştur: Mekkeliler, peygamberimizden, kendilerine bir mucize göstermesini, ayın ikiye bölünmesini istediler. Peygamberimiz de onlara istedikleri bu mucizeyi göstermiş, herkes ayın ikiye bölündüğünü görmüştür.⁴³

Peygamberimizin mucizelerinden bir diğeri de, kendisine takdim edilen kızartılmış koyun etinin zehirli olduğunu haber vermiş olmasıdır. Olay şöyle olmuştur:

Medinei Münevvere’nin yakınında bulunan Hayber fethedilince, Hayber halkından bir Yahudi kadını bir koyun kızartmış ve zehir katarak peygamberimize getirmişti. Peygamberimiz arkadaşlarına, “Etten yemeyiniz” buyurdu. Daha sonra da eti pişiren kadını getirterek sordu:

—Bu koyunu zehirlemişsin. Kadın;

—Sana kim haber verdi. Peygamberimiz;

—Şu elimdeki et parçası haber verdi, buyurdu. Kadın;

—Evet, zehirledim, dedi. Peygamberimiz;

—Niçin zehirledin, buyurdu. Kadın;

—Düşündüm ki gerçekten peygamber ise ona zarar vermez, değilse ölür, biz de kurtuluruz, dedi.

Peygamberimizin geçmiş ve geleceğe ait olayları haber vermesi de onun mucizelerindendir. Nitekim Bedir savaşından önce bu savaşta pek çok kimsenin öldürüleceğini isimleri ve yerleriyle birlikte önceden haber vermiş ve haber aynen çıkmıştır.

Peygamberleri Allah tayin eder, insan çalışmakla peygamber olamaz. Allah, insanlar arasından seçerek gönderdiği peygamberleri, peygamber olduklarını ispat için mucize ile teyit etmiştir.

Mucize: Peygamber olarak görevlendirildiğini söyleyen kimsenin bu sözünde doğru olduğunu ispat etmek için Allah’ın kudretiyle göstermiş olduğu olağanüstü olaydır.

Mucize, “bir peygamberin peygamberliğinin şahidi” demektir.

Allah’ın izni olmadan hiçbir peygamber mucize gösteremez.

Tabiat kanunlarına aykırı olarak meydana gelen her olay mucize değildir. Tarifinden de anlaşılacağı üzere, olayı gösteren kimse peygamber olduğunu söyler ve kendisinden istenilenin de aynısını gösterirse, mucize olur.

Şayet, bu olağanüstü olayı gösteren kimse peygamber olduğunu söylemiyorsa buna keramet denir. Velinin kerameti, tabi olduğu peygamber için bir mucize demektir. Böyle bir olayın, inanmayan kimselerden meydana gelmesi de mümkündür. Buna da “İstidrac” denir.

Her peygamber, kendisinden istenilen mucizeyi göstermiştir. Bizim peygamberimizin de gösterdiği mucizeler vardır.

Hz. Âdem’den itibaren son peygamber Hz. Muhammed’e (sas.) gelinceye kadar gelmiş geçmiş bütün peygamberlerin tebliğ ettikleri din Tevhid dinidir.

Tevhid dininde birtakım esaslar vardır ki bunlar hiçbir peygamberde değişmemiştir. Bunlar, yukarıda geçen imanın 6 esasıdır.

Bütün peygamberlerin tebliğ ettikleri dinlerin ruhu ve gayesi, dini korumak, nefsi korumak, aklı korumak, nesli korumak ve malı korumaktır.

Ancak hedef ve gaye bu beş esası korumak olmakla beraber, ibadetlerin şekilleriyle, helal ve haram ile ilgili bazı hükümler bütün peygamberlerde aynı olmayıp, insanlığın gelişmesine ve zamanın ihtiyaçlarına uygun olarak değişmiştir.

İlk peygamber Âdem (as.) ile son peygamber Muhammed (sas.) arasında pek çok peygamber gelmiş ve geçmiştir. Bunların kesin sayılarını ancak Allah bilir. Çünkü Kur’an’da bir kısım peygamberlerin ismi bildirilmiş, ismi bildirilmeyen daha pek çok peygamberin olduğu ifade edilmiştir. Biz, Allah’ın gönderdiği bütün peygamberlere inanır, sayılarını Allah’a bırakırız.

Kur’anı Kerim’de ismi geçen peygamberler 25 tane olup şunlardır:

Âdem, İdris, Nuh, Hud, Salih, Şuayb, İbrahim, Lut, İshak, İsmail, Yakub, Yusuf, Musa, Harun, Davud, Süleyman, Eyyüb, Zülkifl, İlyas, Elyesa, Zekeriya, Yunus, Yahya, İsa ve Muhammed’dir (as.).

Bunlardan başka Kur’an’da Zulkarneyn, Lokman ve Üzeyir’in de isimleri geçmektedir. Fakat bunların peygamber oldukları ihtilaflıdır. Bazılarına göre bunlar da peygamber, bazılarına göre ise peygamber değil, velidirler. Bunların peygamber oldukları kabul edilirse, Kur’anı Kerim’de ismi geçen peygamberlerin sayısı 28 olmuş olur.

Peygamberler, Allah ile kulları arasında elçilik yaptıklarına göre görevleri, Allah’ı tanıtmak, O’na nasıl ibadet edileceğini bildirmek, Allah’ın emir ve yasaklarını duyurmaktır. Bunun için gönderilmişlerdir. Bütün peygamberler bu görevlerini eksiksiz olarak yerine getirmişlerdir.

Peygamberler bizim gibi insanlardır. Ancak, Allah’ın seçkin kulları oldukları için birtakım sıfatları vardır. Bu sıfatlar, vacib ve caiz olmak üzere ikiye ayrılır.

1. c) Peygamberlerde Bulunması Vacib Olan Sıfatlar

• Sıdk: “Doğruluk” demektir. Peygamberler doğru ve dürüst insanlardır. Kesin olarak yalan söylemez, hile ve haksızlık yapmazlar. Din adına ne söylemişlerse hepsi Allah’tandır ve hepsi de doğ “Oldu” dedikleri şey olmuş, “Olacak” dedikleri ise olacaktır.

Peygamberler, sadece peygamber olduktan sonra değil, peygamber olmadan önce de yalan söylememişler ve kimseyi aldatmamışlardır.

• Emanet: Güvenilir olmaktır. Peygamberler her yönden güvenilir insanlardır. Aldıkları görevleri gereği gibi yapmış, kendilerine emanet edileni istenildiği gibi korumuş, hıyanette bulunmamışlardır.

• Tebliğ: “Duyurmak” demektir. Peygamberler Allah tarafından kendilerine vahyedilmiş olan her şeyi eksiksiz olarak insanlara duyurmuşlardır. Esasen bu, onların peygamberlik görevidir.

• Fetanet: Akıllı ve zeki olmaktır. Peygamberler en akıllı ve en anlayışlı insanlardır. Çünkü akıllı olmasalar görevlerini yapamazlar.
• İsmet: “Günahtan korunmuş olmak” demektir. Peygamberler örnek oldukları için Allah onları günah işlemekten korumuş Bu sıfat, peygamberlerden başkasında bulunmaz, yani peygamberlerden başkası masum değildir.

Peygamberler hakkında vacib olan yani onlarda bulunması gerekli bu beş sıfat, aynı zamanda onların kibir, hased, riya ve benzeri kötü huylardan da arınmış olmalarını gerektirir.

Peygamberler hakkında caiz olan sıfatlara gelince, bunlar, aynı zamanda diğer insanlarda da bulunan sıfatlardır.

Peygamberler de insan oldukları için bizim gibi yer, içer, uyur, yorulur ve tabii ihtiyaçlarıyla meşgul olurlar. Ömürleri sona erince de ölürler. Nitekim ölmüşlerdir.

İmanın altı esasından birisi de peygamberlere inanmaktır.

Peygamber, Farsça bir kelime olup, “haber götüren” demektir. Dindeki manası ise Allah’ın insanlara doğru yolu göstermek üzere görevlendirdiği seçkin insandır. Peygamber, Allah’ın kendisine vahyettiğini insanlara duyurur, Allah ile kulları arasında elçilik yapar.

Peygamberlerin bir kısmına kitap indirilmiştir. Onlara “resul” denir. Çoğulu “rusül”dür. Bir kısmına da kitap indirilmemiştir. Bunlar, kendilerinden önceki peygamberlere inen kitaplarla amel eder ve o kitapları tebliğ ederler. Bunlara da “nebi” denir. Çoğulu “enbiya”dır. Bu tarife göre, kendisine kitap indirilen resule nebi de denir. Fakat bir başka peygambere indirilen kitap ile amel eden ve o kitabı tebliğ eden nebiye resul denmez. Başka bir ifade ile her resul, aynı zamanda nebidir. Fakat her nebi, resul değildir.

İnsanların peygamberlere ihtiyacı vardır. Çünkü insan, aklıyla her şeyi bilemez. Bizi ve kâinatı yaratan Allah Teala’yı aklımız ile bulabilirsek de, O’na nasıl ibadet edeceğimizi, O’nun emirlerinin ve yasaklarının neler olduğunu bilmemiz mümkün değildir. Bunları bize bildiren, peygamberlerdir. Bunun içindir ki Allah, kendilerine peygamber göndermediği, emir ve yasaklarını peygamberlerle bildirmediği kimselere azap etmeyeceğini Kur’anı Kerim’de haber vermiştir.

Kur’anı Kerim’e karşı görevlerimizi şu şekilde özetleyebiliriz:

1. a) Kur’anı Kerim’in Allah kelamı olduğunu tasdik etmek.

Kur’anı Kerim insan sözü değil, Allah’ın gönderdiği son kitaptır.

Onun hem lafzı hem de manası mucizedir.

1. b) Kur’anı Kerim’i öğmek

Kur’anı Kerim Allah kelamı olduğu için sözlerin en yücesi ve en güzelidir. Dünya ve ahirette mutluluğa götüren yol, hiç şüphe yok ki Kur’an’ın gösterdiği yoldur. Bunun için Kur’an’ı öğrenenler peygamberimiz tarafından övülmüş.

“En hayırlınız, Kur’an’ı öğrenen ve onu başkalarına öğretendir.” buyrulmuştur. Peygamberimizin bu övgüsüne erişmek için ilk Müslümanlar inen Kur’an ayetlerini ezberliyor ve başkalarına da öğretiyorlardı.

Kur’an’ı öğrenmek, okumasını öğrenmek ve manasını anlamaya çalışmak demektir. Kur’anı Kerim’i hatasız okuyabilmek için tecvidini de öğrenmek lazımdır.

Namazın farzlarından biri de kıraattir, yani Kur’an okumaktır. Kur’an okumadan kılınan namaz sahih değildir. Bu itibarla namaz sahih olacak kadar Kur’an öğrenmek farzdır.

1. c) Kur’anı Kerim’in söylediklerini yapmak.

Kur’anı Kerim’i okuyup öğrenmekten maksat, ayetleri üzerinde düşünmek ve buyruklarını yapmaktır. Kur’an bunun için nazil olmuştur.

Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır:

“(Ey Muhammed!) bu Kur’an, ayetlerini iyiden iyiye düşünsünler, aklı olanlar ibret alsınlar diye sana indirdiğimiz mübarek bir kitaptır.”

Bunun için her Müslüman, Kur’an okumasını öğrenmeli ve onun öğütlerine kulak vermelidir. Kur’an’ın emirlerine uyup yasaklarından kaçınmadan, onun öğrettiği yüksek ahlak ile ahlaklanmaya çalışmadan yalnızca onu okumakla ona karşı olan görev yerine getirilmiş olmaz. Bunun örneği Kur’anı Kerim’de şöyle geçer:

“Yalan sözden kaçının” buyruluyor. Bu ayetleri okuyup da yalan konuşmaktan ve yalan yere şahitlik yapmaktan sakınmayan kimse istenileni yapmış ve Kur’an’a karşı görevini yerine getirmiş olmaz.

Sözlükte okumak demek olan Kur’an, “Allah tarafından peygamberimize vahyedilen, peygamberimizden itibaren de nesillerden nesillere tevatüren nakledilmiş, mushaflarda yazılı bulunan ilahi bir kitaptır.” diye tarif edilmiştir.

Bu tarife göre Kur’anı Kerim’in özellikleri şunlardır:

1. Kur’an, Peygamberimize Vahyedilmiştir

Kur’anı Kerim, Allah tarafından Cebrail adındaki melek aracılığıyla peygamberimize Arapça olarak indirilmiş bir kitaptır. Allah kelamıdır. Onun dil yönünden üstünlüğüne erişmek mümkün değildir. Bu husus, O’nun ilahi olduğuna inanmayan Arap edipleri tarafından da kabul edilmiştir. Bunun içindir ki Kur’an’ın Allah kelamı olduğunda şüphesi olanlar onun küçük bir bölümünün benzerini meydana getirmeye davet edilmişlerdir.

Kur’anı Kerim’de konu ile ilgili olarak şöyle buyrulmaktadır:

“Eğer kulumuza indirdiklerimizden herhangi bir şüpheye düşüyorsanız, haydi onun benzeri bir sure getirin, eğer iddianızda doğru iseniz, Allah’tan başka yardımcılarınızı da çağırın.”³⁷

Kur’an’ın ilk nazil olduğu yıllarda pek çok kimse bu çağrıya uyarak onun herhangi bir bölümünün benzerini ortaya koymaya çalışmışsa da başaramayarak aciz kalmışlardır.

2. Tevatür Yoluyla Nakledilmiştir

Kur’anı Kerim’in Allah’ın sözü olduğunda şüphe olmadığı gibi, peygamberimize vahyolunduğu gibi hiçbir değişikliğe uğramadan günümüze kadar tevatür yoluyla geldiğinde de şüphe yoktur.

Tevatür, “yalan üzerine birleşmeleri sayıca mümkün olmayan bir topluluğun bir bilgiyi aktarması” demektir.

Kur’anı Kerim, peygamberimizden itibaren nesilden nesile bu yolla aktarılarak bize kadar gelmiştir. Bu mazhariyet, Kur’an’dan başka hiçbir kitaba nasip olmamıştır.

3. Kur’an, Mushaf Hâlinde Yazılmıştır

Kur’anı Kerim, yukarda da belirtildiği üzere, sure sure, ayet ayet nazil olmuştur. İnen ayetler ezberlenmiş ve de yazılmıştır. Yazılanlar daha sonra birleştirilerek mushaf hâline getirilmiştir. Bu da Kur’an’ın bir başka özelliğidir.

4. Kur’an’ın Manası Gibi Lafzı da İlahidir

Kur’anı Kerim, her yönüyle büyük bir mucizedir. Yalnız manası itibariyle değil, lafızları bakımından da mucizedir. Çünkü o, Hz. Muhammed’in sözü değil, Allah kelamıdır. Bu itibarla hiçbir kimsenin onun bir benzerini ortaya koyması mümkün değildir. Nitekim Kur’anı Kerim’de konu ile ilgili olarak şöyle buyrulmaktadır:

“De ki: andolsun, bu Kur’an’ın bir benzerini ortaya koymak üzere insanlar ve cinler bir araya gelseler, birbirine destek de olsalar, onun benzerini getiremezler.”

Ancak, bütün uğraşmalara rağmen Kur’anı Kerim’in kısa bir suresinin bile benzerini yapmak mümkün olmamıştır. Bundan sonra da olmayacaktır. Çünkü O, Allah sözüdür.

Böylece Kur’anı Kerim’in, sadece mana yönünden değil, o manayı ifade eden sözler (lafızlar) bakımından da büyük bir mucize olduğu anlaşılmıştır.

Hz. Osman’ın halifeliği sırasında fetihlerin genişlemesiyle bazı yerlerde okuyuş ayrılıkları ortaya çıkmaya başlamıştı. Bunun üzerine Halife,

Hz. Ebu Bekir zamanında Kur’an’ın mushaf hâline getirilmesi çalışmalarını büyük bir başarı ile sonuçlandırmış bulunan Zeyd b. Sâbit’in (Allah ondan razı olsun) başkanlığında bir komisyon kurdu. Bu komisyon, Hz. Ebu Bekir zamanında yazılan ve peygamberin eşi Hz. Ömer’in kızı Hz. Hafsa’nın yanında bulunan asıl nüshayı alarak 7 nüsha kadar çoğaltmıştır. Halife, bu nüshaları muhtelif İslam merkezlerine göndermiş ve böylece yanlış okuyuşların önü alınmıştır. O dönemde yazılmış olan bazı Kur’anı Kerim nüshaları, günümüze de ulaşmıştır.

İşte Kur’anı Kerim, peygamberimize vahyolunduğu gibi yazılmış, mushaf hâline getirilmiş, pek çok Müslüman tarafından ezberlenmiş ve günümüze kadar hiçbir değişikliğe uğramadan intikali sağlanmıştır. “Doğrusu Kur’an’ı Biz indirdik, onun koruyucusu da Biziz.”³⁶ ilahi va’di gerçekleşmiştir.

Vahyolunan ayetler Peygamberimiz ve Müslümanlar tarafından ezberlenirken diğer taraftan da Peygamberimizin emriyle vahiy kâtipleri tarafından da yazılıyordu. Dört Halife (Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali b. Ebî Tâlib), Zeyd b. Sâbit, Ubeyy b. Ka’b, Hâlid b. Ebî Sufyân (Allah hepsinden razı olsun) peygamberimizin vahiy kâtibi olarak görevlendirdiği sahabilerdir.

Vahiy kâtipleri Kur’an ayetlerini ince taşlar, kürek kemikleri, hurma dalları ve deriler üzerine yazıyorlardı. Çünkü henüz kâğıt yoktu. Peygamberimiz, inen ayetlerin doğru yazılıp yazılmadığını kontrol etmek üzere ayetleri okuyor ve vahiy kâtiplerine okutuyordu. Böylece Kur’anı Kerim daha peygamberimiz zamanında yazılma ve ezberlenme suretiyle korunmuştu.

Hz. Ebu Bekir’in halifeliği zamanında Yemame’de yetmiş kadar hafızın şehit edilmesi üzerine Halife, Ashabdan vahiy kâtipliği yapmış olan Zeyd b. Sâbit’in başkanlığında bir komisyon kurdu. Bu komisyon gerek vahiy kâtiplerinin yazdıklarına, gerekse Kur’an’ın inişi sırasında onu ezberlemiş bulunanların hafızalarına başvurarak büyük bir dikkat ve titizlikle Kur’an’ı bir mushaf hâlinde toplayıp yazmıştır. Bu nüsha, asıl nüsha olarak halifenin yanında korunmuştur.

Peygamberimize ilk inen ayetler, Kur’anı Kerim’de Alak suresinin ilk beş ayetidir. Bu ayetler peygamberimize Hira Mağarası’nda bulunduğu sırada inmiştir.

Peygamberimiz, zaman zaman evinden ayrılarak Mekke’nin kuzey doğusunda bulunan Hira Mağarası’na çekilir, burada bazen günlerce kalarak ibadet eder, düşüncelere dalardı.

Miladın 610’uncu yılının Ramazan ayında mağarada bulunduğu sırada Cebrail adındaki melek kendisine gelerek Alak suresinin ilk beş ayetini getirmiş ve peygamber olarak görevlendirildiğini bildirmiştir.

Bu ayetler şunlardır:

“(Ey Muhammed), yaratan Rabbinin adıyla oku. O, insanı alaktan yarattı. Oku! Senin Rabbin en cömert olandır. Kalemle yazmayı öğretendir. İnsana bilmediğini öğretendir.”

Kur’anı Kerim toptan nazil olmamıştır. Kısa kısa bölümler (ayetler ve sureler) hâlinde inerek 23 senede tamamlanmıştır.

İnen bölümleri peygamberimiz vahiy kâtiplerine yazdırıyor, bunlar Ashab tarafından da ezberleniyordu.

Kur’anı Kerim’den her bölüm indikçe bunun nereye konacağını peygamberimiz vahiy kâtiplerine bildiriyor, onlar da onu gösterilen yere yazıyorlardı. Çünkü Kur’anı Kerim, toptan inmediği gibi mushafta yazılı olduğu şekilde sıra ile de inmemiştir. Bazen bir sure tamamlanmadan başka bir sureye ait ayetlerin indiği de olmuştur. Nitekim ilk nazil olan ayetler ilk surede yer almamış, 96’ncı sureye konmuştur.

Kur’anı Kerim’in bir kısmı peygamberimize Mekke’de iken nazil olmuş, bir bölümü de hicretten sonra Medine’de inmiştir. Mekke’de nazil olan surelere Mekki, Medine’de nazil olan surelere de Medeni denir. Buna göre Kur’anı Kerim’in 114 suresinden 87’si Mekke’de, 27’si de Medine’de nazil olmuştur. Bir surenin nerede nazil olduğu surenin baş tarafında o surenin adıyla birlikte yazılmıştır.

İncil’in de Tevrat gibi asıl ve sahih bir nüshası yoktur. Bugün Hıristiyanların elinde bulunan ve “Ahdi Cedid” adını taşıyan kitaplar, Hz. İsa’ya Allah tarafından gönderilen İncil değildir. Hz. İsa’dan çok sonra değişik kimseler tarafından yazılmış kitaplardır. Hâlen, Hıristiyanlarca İncil olduğu kabul edilen dört ayrı incil nüshası birbirini tutmamakta, birinde bulunan bahisler diğerinde yer almamaktadır.

Bilindiği üzere Luka, Matta, Yuhanna ve Markos isimli şahısların yazdığı dört İncil vardır. Bunların dışında daha pek çok İncil ortaya atılmışsa da, Miladi 325 yılında İznik’te toplanan ruhani meclis tarafından diğerleri yakılmış, sadece bu dört tanesi bırakılmıştır.

Ancak Kur’anı Kerim, Allah tarafından peygamberimize indirildiği gibi korunmuş ve ondan da bize tevatür yoluyla gelmiştir. Bugün elde mevcut yegâne semavi kitap, Kur’anı Kerim’dir ve kıyamete kadar da hiçbir değişikliğe uğramadan devam edecektir.

Biz Müslümanlar, Allah’ın Kur’anı Kerim’den önce Tevrat, İncil ve Zebur adlı büyük kitaplar ile bazı sahifeler indirmiş olduğuna iman ederiz. Ancak bugün, elde bulunan bu isimlerdeki kitapların, bütünüyle ilahi kitap olduğunu kabul etmiyoruz. Çünkü bunlar tahrif edilmişlerdir.

Bugün elde bulunan Tevrat’ın, Musa’ya (as.) nazil olan ilahi kitabın aynı olduğu söylenemez. Sonradan değişik kimseler tarafından yazılmış, ilave ve çıkartmalar yapılmış bir kitap hâline gelmiştir. İçinde asıl Tevrat’tan parçalar da olabilir.

Çünkü Musa’dan (as.) sonra birçok savaşlarla İsrailoğulları parçalanmış ve egemenliklerini yitirerek uzun yıllar esir hayatı yaşamışlardır. Ayrıca, Süleyman’dan (as.) sonra gelen Yahudi hükümdarlarının çoğu Hz. Musa’nın dinini terk etmişti. Bu yüzden Tevrat’ın asıl nüshası korunamamış, kaybolmuştur.

Hz. Musa’nın dinini terk eden Yahudi hükümdarlarından biri, daha sonra tekrar Hz. Musa’nın dinine dönmüş, bunun zamanında yaklaşık milattan 622 yıl evvel Azrâ adındaki bir kâhin, kendisinin yazdığı bir kitabı Tevrat diye ortaya koymuştur.

İşte bugün, Yahudilerin elinde bulunan ve “Ahdi Atik” adını taşıyan kitabın durumu budur. Bu kitabın, ilahi kitap olarak kabul edilmesi mümkün değildir.

Tevrat’ın İbranice, Yunanca ve Samirice olmak üzere üç meşhur nüshası bulunmakta, bunlar da birbirini tutmamaktadır.

Esasen Kur’anı Kerim, Tevrat’ın değiştirildiğini bildirmektedir.

Allah, yarattığı insanı başıboş bırakmamış, dünya ve ahirette mutlu olmasını sağlayacak yolları, peygamberleri aracılığıyla göstermiştir. Peygamberler de vahiy yoluyla Allah’tan aldıklarını aynen tebliğ etmişlerdir. Peygamberlerin Allah tarafından getirdiklerini ilahi ve semavi kitaplar oluşturmaktadır.

Allah tarafından peygamberlere gönderilen kitaplardan bazıları birkaç sayfadan meydana gelen küçük kitaplardır. Bunlara sahifeler anlamına gelen “Suhuf’, diğerlerine dört büyük kitap denir.

Sayfalar:

10 sayfa, Âdem’e (as.),

sayfa, Şit’e (as.),

sayfa, İdris’e (as.),

sayfa, İbrahim’e (as.) indirilmiş

Bugün bu sayfalardan hiçbiri mevcut değildir. Büyük Kitaplar:

Zebur, Davud’a (as.), Tevrat, Musa’ya (as.),

İncil, İsa’ya (as.),

Kur’anı Kerim de Muhammed’e (sas.) indirilmiştir.

Bu kitaplardan, Davud’a (as.) gönderilmiş bulunan Zebur’dan birkaç Mizmar kalmış, diğerleri kaybolmuştur.

Dilcilere göre vahiy, gizli ve süratli söz, işaret ve ilham manalarına gelir.

Vahyin, dinî terim olarak manası, Allah’ın peygamberlerine dilediğini özel bir şekilde bildirmesidir.

Kur’anı Kerim’de vahyin çeşitlerinden şu üçü bildirilmektedir:

• Allah, dilediklerini dilediği kulunun kalbine doğrudan doğruya çok çabuk bir şekilde yerleş Buna “Vahyi Hafî = Gizli Vahiy” veya “Vahyi Gayrı Metluvv = Kelimeler Hâlinde Okunmayan Vahiy” denir. Peygamberimizin, Kur’anı Kerim’den başka “Allah Teala şöyle buyuruyor.” dediği sözleri, bu tür vahiylerdendir ve “Hadisi Kudsi” diye bilinir.

Buna göre, “Hadisi Kudsi”nin manaları, Allah tarafından peygamberine vahyedilmiş, o da bunları kendi sözleriyle ifade etmiştir.

• Vahyin bir çeşidi de, perde arkasından, peygamberin duyduğu sözlerdir. Bu tür vahiyde peygamber, bir şey görmeden kendisine vahyedilen sözleri iş Musa (as.), Tur dağında ağaç arkasından kendisine vahyedilen Allah sözünü böyle işitmişti.
• Melek Cebrail’in (as.) peygamberlere getirdiği vahiydir. Buna “Vahyi Metlüvv = Okunarak Kelimeler Hâlinde Gelen Vahiy” denir. Vahyin en yüksek derecesi budur. Bu bakımdan, vahiy denilince de akla bu gelir. Kur’anı Kerim, peygamberimize böyle nazil olmuş Yani Cebrail (as.), Kur’anı Kerim’i kelimeler hâlinde ayet ayet, sure sure getirmiştir.

Vahiy, sadece peygamberlere mahsustur, peygamberlerden başkasına vahiy gelmez.

Allah’ın veli kullarına bazı hâllerde gelen ilham ile vahyi birbirine karıştırmamak lazımdır. Esasen velilere gelen ilham, peygamberlere gelen ilhamdan da farklıdır. Vahiy ile meydana gelen ilim kesindir. Vahye uymak, herkes için zorunludur. Peygamberler, kendilerine gelen vahyi olduğu gibi duyurmakla yükümlüdürler.

Velilere gelen ilham ise böyle değildir. İlham, vahiy gibi kesin bilgi ifade etmez. Allah tarafından geldiği kesin olarak bilinen, Kitap ve Sünnete de uygun olan ilhama velinin kendisi uyabilirse de bu, başkaları için delil olmaz. Kitap ve Sünnete aykırı olan ilhama ise veli de uyamaz. Çünkü dinî konularda ölçü, Kitap ve Sünnet’tir.

Vahiy hakkındaki bu kısa açıklamadan sonra şimdi kitaplarla ilgili bilgilere geçelim:

Cebrail (as.): Allah’tan peygamberlerine vahiy ve kitap getiren, yani, elçilik yapan melektir.

Mikail (as.): Tabiat olaylarıyla ilgili görevleri bulunan melektir.

İsrafil (as.): Kıyametin kopması ve insanların öldükten sonra tekrar dirilmeleri için “sûr”a üflemekle görevlidir.

“Sûr” kelime olarak boru, üflenince ses çıkaran boynuz anlamına gelir. İsrafil (as.), keyfiyetini Allah’ın bildiği “Sûr” denilen bir araca üç defa üfleyecektir.

Birinci üfleyişte Allah’ın diledikleri hariç, göklerde ve yerde bulunanlar dehşete kapılacaktır.²⁷

İkinci üfleyişte, Allah’ın dilediklerinden başka göklerde ve yerde kim varsa hepsi ölecek.²⁸ Üçüncü üfleyişte ise ölmüş olanlar mahşer yerinde toplanmak üzere dirilecektir.²⁹

Azrail (as.): Can almaya memur olan melektir.

Ayrıca, devamlı olarak insanlarla beraber bulunan ve insanların yaptıkları iyilik ve kötülükleri yazan melekler de vardır. Bunlara: “Kirâmen Kâtibîn = Yazıcı Melekler” denir.

Meleklerin bazıları da öldükten sonra insanlara sorular sorarlar. Bunlara da, “MünkerNekir” denir. Her ikisine birden “Münkereyn” de denir. Bilinmedikleri ve tanınmadıkları için bu adla anılmaktadırlar.

1. d) Cin ve Şeytan

Meleklerden başka Allah’ın cin ve şeytan gibi yine bizim göremediğimiz, fakat var olduklarında şüphe olmayan yaratıkları vardır. Bunların varlığını Kur’anı Kerim haber vermektedir. Kur’anı Kerim’in her haberi gibi bu da doğrudur.

Cin, insanoğlundan önce yaratılmıştır. Cinler, Allah’ın izniyle çeşitli şekillere girerler. Allah’ın izni olmadıkça kimseye bir zarar veremezler.

Cinler de biz insanlar gibi, Allah’ı tanıyıp, O’na ibadet etmekle yükümlüdürler.

Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“Ben, cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.”³⁰

Diğer taraftan Kur’anı Kerim, cinlerden bir kısmının, peygamberimizi Kur’an okurken dinleyerek iman ettiğini, sonra da gidip bunu diğer cin topluluklarına haber verdiklerini bildirmektedir.³¹

Şeytan da cinlerden olup göremediğimiz varlıklardan birisidir.

Şeytan, ilk insan ve ilk peygamber Âdem’den (as.) önce yaratılmıştır. Uzun süre Allah’a ibadet etmiş ve melekler arasında yer almıştır.

Allah Teala, Âdem’i (as.) yaratınca meleklere, ona secde etmelerini emretmiş, bütün melekler bu emre uyarak Âdem’e (as.) secde etmişlerdir. Şeytan ise bu emre uymamış, “Ben ondan daha hayırlıyım, çünkü beni ateşten yarattın, onu ise çamurdan yarattın.”³² diyerek Âdem’e (as.) secde etmemiştir.

Bunun üzerine Allah, “Öyle ise oradan çık, çünkü artık kovuldun.”³³ buyurarak onu rahmetinden uzaklaştırmıştır. Şeytan, Allah’tan, insanların dirilecekleri güne kadar yaşama izni istemiş, bu da kendisine verilmiştir.

Bundan sonra şeytan, yeryüzünde yaşayan insanları tüm imkânlarıyla Allah’a giden yoldan uzaklaştırıp sapıtacağını söyleyerek Allah’ın katından ayrılmıştır.

Kur’an’da “İblis” olarak da adı geçen şeytanı, Allah insanoğlunun düşmanı olarak tanıtmış ve böylece tanınmasını istemiştir.

Cinlerden iman etmeyenler de şeytanın yardımcılarıdır.

İmanın şartlarından birisi de Allah’ın meleklerine inanmaktır.

İman esasları, insanın, yaşayışında kendisine rehber edineceği ve daima hareketlerini ona uyduracağı prensiplerdir. Bu bakımdan meleklere iman, büyük önem taşımaktadır. Çünkü melek, insanı iyiliğe çağıran bir vasıtadır. Buna inanan insan, kendisini iyiliğe çağıran her sese kulak verir ve çağırılan yere gider.

Ayrıca, meleklerden bazıları devamlı olarak insanla beraber bulunur, insanın yaptığı iyilik ve kötülükleri yazarlar. Bunun için imanlı insan, sözlerine ve davranışlarına dikkat eder.

Diğer taraftan, insanın yaptıklarını yazan meleklerin, iyi şeyler yazmaları için dikkatli olur ve her işinde dürüst olmaya özen gösterir.

Melekler, Allah’ın nurdan yarattığı varlıklardır. Onlarda —bizlerde olduğu gibi— erkeklik ve dişilik yoktur. Yemez, içmez, yatıp uyumazlar, yorulmaz ve hastalanmazlar. Allah’ın dilediği kadar yaşarlar. Yerde, göklerde ve her tarafta bulunurlar. Devamlı insanlarla birlikte olanları da vardır.

Melekler, Allah’ın her emrini yerine getirir, yasaklarından sakınırlar. Gece gündüz O’na ibadet eder, dua ve niyazda bulunurlar.

Melekler, son derece kuvvetli ve süratli varlıklardır. Bizim yapamadığımızı onlar kolayca yapar, ulaşamadığımız yerlere çabucak ulaşırlar. Çeşitli görevleri olan meleklerin sayılarını ancak Allah bilir.

“Melekleri neden göremiyoruz? Melekler var olduklarına göre onları görmemiz gerekmez mi?” gibi sorular aklımıza gelebilir. Evet, melekler her yerde bulundukları hâlde onları göremiyoruz. Çünkü onlar nurani varlıklardır. Bizim gözlerimiz ise onları görebilecek şekilde yaratılmış değildir. Hem biz, sadece onları değil, var olduklarında şüphe olmayan daha pek çok şeyleri de göremiyoruz. Ruhumuz, bu göremediğimiz şeylerdendir. Ruhumuzu da göremiyoruz ama var olduğuna inanıyoruz. Her var olan şeyin görülmesi de gerekmez.

İşte melekler de ruhumuz gibidir, gözle görülmezler. Allah, bizim göremediğimiz melekleri peygamberlerine göstermiş ve onların aracılığıyla peygamberler Allah’tan mesajlar almışlar, Allah’ın kelamını işitmişlerdir. Kur’anı Kerim de, Peygamberimize böyle gelmiştir ve Kur’anı Kerim’de onların var oldukları bildirilmiştir.

Bunun için biz, melekleri görmediğimiz hâlde onlara inanırız.

Allah, bize şah damarımızdan daha yakındır. Bizi her zaman ve her yerde görüp gözetmekte, yaptıklarımızı bilmektedir. Yerde ve göklerde O’na hiçbir şey saklı değildir. Hiç kimsenin göremeyeceği kapalı ve tenha yerlerde yaptıklarımızı görür, söylediklerimizi işitir. Hatta içimizden geçenleri bile bilir. Bir gün yaptıklarımızdan bizi sorguya çekecektir. İyi iş yapanları ödüllendirecek, kötülük işleyenleri ise cezalandıracaktır. O’nun katında, dünyada yaptıklarımızın hesabını verirken hiçbir şeyi gizlememiz mümkün olmayacaktır.

Allah’a böyle inanan kimse, elbette O’ndan korkar ve O’na derin bir saygı duyar.

Allah’tan korkmak demek, O’nun emirlerine uyup yasaklarından sakınmak demektir.

Allah korkusu dünya ve ahiret mutluluğunun temelidir. Allah’tan korkan ölçülü hareket eder. Her işinde dürüst olmaya ve herkese iyi davranmaya çalışır. Günah işlememeye ve herkesle iyi ilişkiler içinde olmaya çaba harcar. Yalnız insanlara değil, tüm canlılara merhamet eder. Çünkü yaptığı her işi Allah’ın gördüğünü ve bir gün bunları kendisinden soracağını bilir.

Allah korkusu insanı Allah’a yaklaştırır, O’nun rızasını kazanmasına ve cennetine girmesine vesile olur.

Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır:

“Rabbinin makamından korkan ve nefsini kötü arzulardan uzaklaştıran için ise şüphesiz cennet yegâne barınaktır.”

Sevgilerin en yücesi Allah sevgisidir. Annemizi, babamızı severiz. Çünkü onlardan ilgi ve sevgi görmüş, şefkat ve merhamet kanatları arasında büyümüşüz. Bizi büyütmede ve hayata hazırlamada hiçbir fedakârlığı esirgememişlerdir. Bunun için onları severiz.

Allah’ı niçin sevmeliyiz? Şimdi düşünelim: Bizi yaratan ve sayısız nimetler veren kimdir? Bizi akıl ve düşünce gibi üstün yeteneklerle donatan ve diğer varlıkları hizmetimize veren kimdir? Hiç şüphe yok ki Allah Teala’dır. O hâlde, en çok sevgiye layık olan da O’dur. Bunun için O’nu her şeyden daha çok sevmeliyiz.

Allah’ı sevmek, O’nu bilmeye ve tanımaya bağlıdır. Çünkü insan, ancak bildiğini ve tanıdığını sever. Bunun için, Allah’ı sevenler ancak O’na inananlardır. Nitekim Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“İnsanlar arasında Allah’ı bırakıp O’na koştukları eşleri ilah olarak benimseyenler ve onları, Allah’ı severcesine sevenler vardır. Müminlerin

Allah’ı sevmesi ise hepsinden kuvvetlidir.”

Allah’ı nasıl sevmeliyiz?

Allah’ı seviyoruz demek yeterli değildir. Bunun bir belirtisi olmalıdır. O da, gönderdiği ve görevlendirdiği son peygamber Hz. Muhammed’e uymaktır. Onun izinden gitmek ve güzel ahlakı ile ahlaklanmaktır. Bu, aynı zamanda Allah’ın emirlerine uyup, yasaklarından da sakınmak demektir. Bu konuda Kur’anı Kerim’de şöyle buyruluyor:

“Ey Muhammed, de ki: Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah, affeder ve merhamet eder.”

Demek ki insanın, sadece Allah’ı seviyorum demesi yeterli değildir. Allah’ı sevmek demek, O’nun peygamberini de sevmek demektir. Peygam berini sevmek ise her işinde onu örnek almak ve sünnetine uymaktır.

İnsan, sevdiğini unutmaz. Allah’ı sevenler de O’nu unutmaz, daima anarlar. Bir insanın sevdiğini sık sık anması ve O’nun memnun olacağı davranışlarda bulunması kadar tabii ne olabilir?

Allah’ı ananları Allah da anar. Çünkü Allah, kendisi için yapılan hiçbir şeyi karşılıksız bırakmaz. O’nu seveni O da sever. O’ndan iste yeni O, boş çevirmez. O’na güveneni korur ve yüceltir.

Kur’anı Kerim’de şöyle buyruluyor:

“Siz beni anın, ben de sizi anayım…”

Allah’ın subuti sıfatları da şunlardır:

Hayat: Allah hakiki ve ezeli hayat ile diridir. Her canlıya O, hayat vermektedir. Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“Allah, O’ndan başka ilah olmayan, diri, her an yarattıklarını görüp gözetendir.”

İlim: “Bilmek” demektir. Allah, yerde ve göklerde olan her şeyi bilir. Hatta insanların gönüllerinde sakladıklarını da bilir. O’nun bilmediği hiçbir şey olmaz. Kâinat ve kâinatta olan her şey yokken onların hepsini, nasıl ve ne zaman olacaklarsa öylece bilir.

Semi’: İşitmek demektir. Allah, her şeyi, uzaklık ve yakınlık söz konusu olmadan, işitir. Hatta içimizdeki fısıltıları da işitir. İşitmek için kulağa ihtiyacı yoktur.

Basar: Görmek demektir. Allah, her şeyi görür. O şeyin, uzakta ve yakında olmasıyla kapalı açık, aydınlık ve karanlık, küçük ve büyük olması fark etmez. Bizim, nerede ve ne yaptığımıza varıncaya kadar her şeyi görür. Görmek için bizim gibi göze muhtaç değildir.

İrade: Dilemek demektir. Allah diler ve dilediğini yapar. Dilediği her şeyi yapmada güçlük çekmeyeceği gibi bir yardımcıya da muhtaç olmaz.

Konu ile ilgili olarak Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır:

“Allah, bir şeyi dilediği zaman O’nun buyruğu sadece o şeye ‘Ol’ demektir, hemen olur.”

Kudret: “Güç yetirmek” demektir. Allah’ın her şeye gücü yeter.

Güç yetiremeyeceği, zorlanacağı hiçbir şey yoktur.

Kelam: “Söylemek” demektir. Allah, harf ve sese muhtaç olmadan söyler. Kur’anı Kerim ve diğer semavi kitaplar O’nun sözüdür. Allah Teala, peygamberlere ve meleklere istediğini söylemiş ve duyurmuştur.

Tekvin: “Yaratmak” demektir. Kâinatı ve kâinattaki tüm varlıkları yaratan, yaşatan ve besleyip büyüten O’dur. O’ndan başka yaratıcı yoktur.

İşte bunlar, Cenabı Hakk’ın sıfatları olup, bu sıfatlarla Allah bilinir ve tanınır. Allah’a inanmak demek, bu sıfatların, Allah’ın zatı ile kaim olduklarına inanmak demektir.

Vücud: “Var olmak” demektir. Allah vardır ve varlığı zatının gereğidir. Bu itibarla Cenabı Hakk’a “Vâcibu’lvucûd” denir. Allah, var olmakta ve varlığını devam ettirmekte hiçbir şeye muhtaç değildir.

Kıdem: Allah kadimdir, yani varlığının başlangıcı yoktur. Şu zaman yoktu da ondan sonra var oldu denemez. Varlığının başlangıcı olan bizleriz. Allah ise hiçbir şey yokken yine var idi.

Bekâ: “Allah’ın varlığının sonu olmaması”dır. Mesela biz, bir süre sonra yok olacağız. Allah’tan başka her şeyin belli bir süre sonra varlığı sona erecektir. Allah ise hiç ölmeyecek ve her zaman var olacaktır. Nitekim Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“Allah’ın zatından başka her şey helak olacaktır. Hüküm O’nundur ve siz ancak O’na döndürüleceksiniz.”

Vahdaniyet: Allah birdir. Kur’anı Kerim’in en kısa surelerinden biri olan İhlâs suresinde şöyle buyrulmuştur:

“(Ey Muhammed!) De ki: ‘O, Allah’tır, bir tektir.’ Allah samed’dir (her şey O’na muhtaçtır, O, hiçbir şeye muhtaç değildir). O’ndan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir). Hiçbir şey O’na denk ve benzer değildir.”

Allah, zatında birdir, cüz ve parçası yoktur; sıfatlarında birdir, benzeri ve dengi yoktur; işlerinde birdir, eşi ve ortağı yoktur.

Muhâlefetün li’lhavâdis: “Sonradan olanlara benzememek” demektir. Allah’a yaratıklarından hiçbiri benzemez. O, her şeyinde benzersizdir. Kur’anı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:

“Allah, hiçbir şeye benzemez. O, işiten ve görendir.”

Kıyam binefsihi: Allah zatıyla kaimdir. Varlığı zatının gereği olup başkasından değildir.