Arapça’da bilgi anlamına bir söz. Tasavvufta, dört kapı da denilen dört mertebe vardır: 1-Şeriat, 2-Tarikat, 3- Hakikat, 4- Ma’rifet. Şeriat olmadan tarikat, hakikat ve ma’rifet olmaz, her şeyin başı, şeriatı yani islâm dinini iyi yaşamaktan geçer, islâm’ı yaşama ve anlamada, takva boyutunda olmak üzere derinleşme sonucu, bu mertebeler teşekkül etmiştir. Bu durumda, herkesin normal gündelik kurallara uyarak yaşadığı islâm’a şeriat; dinde biraz takva cihetine ağırlık verenlerin yaşadığı ve ulaştığı inceliğe tarikat; takva ve verada titizlikle varılan sonuca, hakikat; ve nihayet bu yaşamanın, mânâ açısından kişide ifade ettiği bilgi planındaki sonuca ma’rifet denir ki, meydana gelişi, yaşamakla sıkı sıkıya irtibatlıdır. Bunlardan ilki avama, ikincisi havassa aittirdirler. Hacı Şa’ban Velî bu dört mertebeyi şöyle anlatır: Şeriat beden için, tarikat kalp için, hakikat ruh için, ma’rifet Hakk içindir.
Marifetin, sırra ait olduğunu söyleyenler de vardır, ilim ile ma’rifet bir imiş gibi gözükmesine rağmen, aralarında ince bir fark vardır: ilmin zıddı cehil iken, ma’rifetin zıddı, inkardır. İlim kesbî iken, ma’rifet vehbîdir. Hafnî de, bu konuyu şu şekilde açıklar: Kul, Allah’ı sıfat ve isimleri ile bilir, Allah’la arasındaki kulluk muamelesinde ciddi, samimi ve doğru olur, sonra kötü ahlâkını düzeltme yoluna gider. Hakk’ın kapısından sürekli olarak ayrılmaz, yani kalbi ile sürekli itikâf halindedir (yani ihsanı yaşar). Sonra kendisine hatıralar gelir, sürekli içten Allah ile münâcât (söyleşi, yalvarı) halinde olur. Allah tarafından kalbine gelen sırlardan bahseder, işte bu durumda olan kişiye arif ve bu kişinin bilgisine de ma’rifet denir. Nefsinin kötülüklerinden ne denli uzak olursa, Rabbi hakkındaki ma’rifeti, o denli artar. Bir kimsede ma’rifetin meydana geldiğinin belirtisi, o kişide Allah’dan heybetin zuhur etmesidir. Ma’rifeti fazla olanın, heybeti fazla olur. Bazıları da ma’rifeti fazla olanın sekîneti fazla olur, demiştir.