Toplumlar kendileri için uygun olan davranışları sergileyen insanları kendilerine özgü olan eğitim süreci içinde yetiştirirler. İşte bu sebepten dolayıdır ki, toplumlar insanı, tesadüflere ve kültürün gelişigüzel etkilerine bütünüyle bırakmamışlardır. Toplumlar insanlara birlikte yaşamanın gerekliliğini öğretmek ve toplum bilincini yerleştirmek için eğitim süreçlerinin amaçlarını ve içeriğini belirlemiş ve eğitimi kontrol altına almışlardır. Bu sebeple eğitim bir kamu hizmeti olarak kurumsallaştırılmıştır.36 Toplum için eğitimöğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü kurum okullardır. Okullar, bireylerin toplumun ortak değerlerini öğrenerek sosyalleşmeye başladığı ortamlardır. Toplum açısından önem taşıyan bu kurum insanı çok yönlü geliştirmeyi hedeflemektedir.
Bireyin sosyalleşmesi, birlikte yaşadığı toplumun değer ve normlarını öğrenerek, bireysel ve sosyal kişiliğini oluşturarak, toplumun üyesi olmasını gerektirecek inanç, bilgi ve tutumları kazanması ve buna uygun olarak davranışlar sergilemesi ile sosyal olabilmesi sürecidir.37 Çocuğun sosyalleşmeye başladığı dönem okula başladığı döneme denk gelmektedir. Çocuk okula başladığı ilk dönemden itibaren yeni arkadaşlar edinerek, farklı arkadaş ortamlarında bulunarak sosyalleşmenin başlangıç adımlarını atmaya başlar. Çalışmamızın kapsadığı 5. ve 8. sınıf öğrenci gruplarına bakılacak olursa; 5. sınıf öğrencilerinde aileye bağımlılık 8. sınıf öğrencilerine göre daha fazla olduğundan sosyalleşme 8. sınıftaki yaş grubunda bulunan öğrencilere göre daha azdır. Diğer taraftan 8. sınıf yaş grubunda bulunan öğrenciler, ergenlik dönemiyle birlikte, öğrencinin girdiği ortamların farklılaşması ve aileye olan bağımlılık eskiye nazaran daha da azaldığından, sosyalleşmenin daha fazla olduğu görülmektedir.
Okul aynı zamanda eğitimin oluştuğu bir kurumdur. Okul, çocuğun ilk eğitim adresi olan aile ortamından dışarı çıkmaya başladığı dönemden sonra onun için önemli bir eğitim ortamıdır. Son yıllarda kadınların zorlaşan hayat şartlarına karşı ev bütçelerine katkı sağlamak amacıyla çalışma hayatına girmeleriyle birlikte çocukların okul ile tanışmaları daha küçük yaşlarda başlamakta ve çocuğun eğitiminde etkili olan aile durum itibariyle okul ile birlikte çocuk için etkin bir eğitim ortamı olmaktadır. Daha önceleri okul çağına gelen 5 veya 6 yaşlarında okul ortamına giren çocuklar, artık üç yaşından itibaren ya da daha erken yaşlarda kreş ve ana sınıfı gibi kurumlarda eğitim ortamına dâhil olmakta ve diğer bireylerle veya çocuklarla karşılaşarak sosyalleşmeye daha erken yaşlarda başlamaktadırlar. Okul tek başına eğitimin yapıldığı ortam olmaktan ziyade rol model olma ve sosyalleşmenin gerçekleştiği alan olması bakımından bireyin hayatında önem arz eden bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır.
Hem çalışmamızın sınırı gereği hem de eğitimi bir bakış açısı olarak görmemiz durumunda, onun yöneldiği bir alan olması hasebiyle din eğitimine, ilgili ve gerekli açıklamalara yer vermemiz icap edecektir.
Arzu Doğan
SAMER