Renkten renge girme, ve mekan tutma anlamlarında Arapça iki kelime. Telvîn, bir halden diğer hâle geçmeyi, veya bir makamdan diğer bir makama atlamayı ifade eder. Temkîn ise, istikamette derinleşmek ve sabitleşmek anlamına gelir.ikisi birbirinin mukabili gibidir.
Telvîn hal ehlinde, temkîn ise makam sahiplerinde olur. Hal ve makam arasında bir takım farklar vardır:
- Hal, şimşek gibi değişkendir, makam sabittir.
- Hal, çift çift gelir, mesela hüzn-sürûr, kabz-bast gibi. Makamda, bu çift çift gelme durumu söz konusu değildir.
- Hal, vakte bağlıdır, vekil gibidir, sahibinin elinde değildir. Makam, kesb sonucu ortaya çıkar.
- Bulunulan makamın tam hakkı verilmeden bir üste çıkılmaz, halde ise bu durum yoktur.
- Her makamın başlangıç ve bitişi, ayrıca bu ikisi arasında çok sayıda halleri vardır. Yani makam, kaplam; hal, içlem durumundadır.
Hak bir gönül verdi bana,
Ha demeden hayran olur.
Bir dem gelûr şâdf olur,
Bir dem gelûr giryân olur.
Bir dem sanasın kış gibi,
Sol zemheri olmuş gibi,
Bir dem cehalette kalur,
Hoş bağ ile bostan olur.
Bir dem gelûr söylemez,
Bir sözü şerh eylemez.
Bir dem cehalette kalur,
Hiç nesneyi bilmez olur.
Yunus Emre