Şefkat, acıma, bağışlama. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: … Allahü teâlâ kullarına çok merhamet edicidir. (Bekara sûresi: 207) … Allahü teâlâ sonsuz mağfiret ve nihâyetsiz merhamet sâhibidir. (Zümer sûresi: 53)…
More
Menzil, konak. İki konak arası. Bir kimsenin bir günde yürüdüğü yol. Merhale otuz dört kilometre ve beş yüz altmı ş beş metredir. Bir kimsenin bir günde yürüdüğü yoldur. Akşama kadar hep yürümesi…
More
Reddedilen, kabûl edilmeyen. Bir kimse, dinde olmıyan bir şey, bir yenilik meydana çıkarırsa, bu şey merdûddur. (Hadîs-i şerîf-Hadîka) Allahü teâlânın düşmanlarını sevmek, insanı Allahü teâlâdan uzaklaştı rır. Teberrî etmedikçe, tevellî olmaz; yâni…
More
Hükmü yürürlükten kaldırılmış. Sonraki hükümle değiştirilmiş dînî hüküm. (Bkz. Nesh) Dört mezheb imâmı nın ve bunları n yetiştirdiği büyük âlimlerin bir hadîs-i şerîfi görmemelerine imkân ve ihtimâl yoktur. Onlardan hiçbirinin bir hadîs-i…
More
Nehyedilen, yasaklanan şey. Abdest alırken bâzı menhîler vardır. Bunları yapmak haram veya mekrûhtur. Sağ el ile sümkürmek, kıbleye ve mushafa karşı ayak uzatmak mekrûhtur. Mushaf yüksekte ise, mekrûh olmaz. Tahâretlenmek için birinin…
More
Fayda, çıkar. Bir malı, bir evi kirâya vermek; menfeatini belli bir karşılıkla satmak demektir. (Abdullah Mûsulî) Her menfeat getiren borç ribâ (fâiz)’dir. (İbn-i Âbidîn) Bir kimse ibâdetlerini dünyâ menfeati düşünmeden yaparsa, ihlâsla…
More
Menkıbeler. Velîlerin, Allahü teâlânın sevgili kulları nın güzel iş, hareket, söz ve kerâmetlerini konu edinen hikâye ve hâtıralar, bu hususta yazılmış kitapları. Menkabenin çokluk şeklidir. (Bkz. Menkıbe) Menâkıb, Allahü teâlânın ordularından bir …
More
Yasak. Dînen yasak edilmiş. Almak memnû’ olan şeyi vermek dahi memnû’ olur. Meselâ rüşvet almak, alan hakkında memnû’ olduğu gibi, vermek dahi veren hakkında memnû’dur. (Mecelle: 34) İşlenmesi memnû’ olan şeyin istenmesi…
More
Kast, irâde, kuvvetli istek, arzu. Allahü teâlânın velî kullarından bir zâtın, kalbinde yalnız bir işin yapılmasını bulundurup, başka bir şeyi kalbine getirmemesi ve Allahü teâlâdan o işin olmasını dileyerek, bu şekilde mânevî…
More
Hac veya umre için ihrâma girilen mîkât denilen yerler ile Harem yâni Mekke şehri sınırı arasına verilen ad. Harem adı verilen yerde ihramlı iken yapılması haram (yasak) edilen şeyler, burada helâl olduğu…
More
Hırsızlık. Herkesin elindeki mal kendi mülküdür. Sirkat, gasb, zulüm, rüş vet, fâiz, haraç ve hıyânet yolları ndan biriyle ele geçtiği açıkça bilinen mal, mülk olmaz. Bu malı satın almak, yemek, içmek câiz…
More
Şeytanların, kafirlerin (Allahü teâlâya ve Resûlullah efendimize inanmayanların) ve günahkâr mü’minlerin amellerini toplayan bir kitap; insanların ve cinlerin kötülerine mahsûs amel defterleri. Allahü teâlâ, âyet-i kerîmede meâlen buyuruyor ki: Sakın (hîleye sapmayın,…
More
Gizli, gizlenilen şey. Kader, Allahü teâlânın mahlûku hakkında bir sırrıdır. Allahü teâlâ, kader ile ilgili bilgiyi mahluklarından, yarattıklarından gizlemiş, onu araştırmaktan kullarını menetmiştir. (Mengübers Müstensırî) Kimseye sırrı nı söyleme. Sen birisine söylersen,…
More
Doğruluk. Sıdk, sözün süsüdür. (Hazret-i Ali) İnsanları, sıdktan daha güzel birşey süsleyemez. (Fudayl bin Iyâd) Sabır bütün hayırların; sıdk ise kurtuluş un ve nîmetlere şükretmek, bereketin anahtarlarıdır. Kimde bu hasletler bulunursa, o…
More
Kötülük, günah. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: Her güzel, her iyi şey, sana Allahü teâlâdan geliyor. Her seyyieye de nefsin sebeb oluyor. (Nisâ sûresi: 79) Hiçbir kimse yoktur ki, tertemiz…
More
İyilik ve ibâdet yapana âhirette Allahü teâlâ tarafından verilecek mükâfât, iyi karşılık. Ecir. (Bkz. Ecr) Benim şerîkim (ortağı m) yoktur. Başkasını bana şerik eden, sevaplarını ondan istesin… (Hadîs-i kudsî-Mektûbât-ı Ma’sûmiyye) Ümmetimin arasında…
More
Ana para. Ortaklardan bir kısmı sermâye vermek, bir k ısmı da iş yapmak üzere kurulan şirketlere müdârebe şirket denir. Kâr, önceden sözleşilen oranda paylaşılır. Sermâye, iş yapanlarda emânettir. (Ali Haydar Efendi) Ömrün…
More
Delîl, dayanak. Hoca çocuğa, Besmele okur, çocuk da söyleyince, Allahü teâlâ, çocuğun anasının, babasını n ve hocasının Cehennem’e girmemesi için sened yazdırır. (Hadîs-i şerîf-Tefsîr-i Ya’kûb-ı Çerhî) Din âlimi olmak, sözü dinde sened…
More
Hamd, medh, övgü. Görünen, görünmeyen, bilinen, bilinmeyen bütün nîmetleri gönderen, bizlere kurtuluş yolunu gösteren ve çok sevdiği Muhammed aleyhisselâmın ümmeti yapmakla şereflendiren Allahü teâlâya hamd-ü senâlar olsun. (İmâm-ı Rabbânî) Hamd, senâ etmenin,…
More
Bir veya birkaç kişinin çalgıs ız, âletsiz okudukları, dîni, îmânı kuvvetlendiren ve ahlâkı güzelleştiren ilâhî, mevlid, kasîde ve şiirleri dinlemek. (Bkz. Simâ’) Hoş âhenk ve güzel nağmelerden doğan semâ’ ve aynı şekilde…
More
İleride teslim edilecek bir malın peşin para ile satılması. Yâni belli miktârda peşin para ile belli zaman sonra bilinen yerde bilinen bir malı satın almak için yapılan sözleşme. Peşin parayı verene sâhib-üs-selem…
More
Her türlü korku ve tehlikeden uzak olma, kurtulma. Kimi, selâmette olmak sevindirirse, onun san’atı susmak olsun. (Hadîs-i şerîf-Usûl-ü Aşere) Birbirinize selâm veriniz! Birbirinize yiyecek ikrâm ediniz! Akrabânızın haklarını gözetiniz! Gece herkes uyurken…
More
Şuursuzluk, kendinde olmama hâli. Tasavvufta mânevî sarhoşluk. Tasavvuf yolunda ilerlerken, İslâmiyet’te bulunmayan şeylerle karşılaşılmakta ve sekr hâli bulunmakta ise de, yolun sonuna varınca bu bilgilerin ve hâllerin hepsi yok olur. Yalnız İslâmiyet’in…
More
Rahatlık. Kalb huzûru. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyurdu ki: (Allahü teâlâ), îmânları üstüne îmân artırsınlar diye mü’minlerin kalblerine, sekîne Bütün göklerin ve yerlerin orduları Allahü teâlânındır. Allahü teâlâ, Alîmdir (her şeyi…
More
Hurmadan elde edilen içki, bir nevi şarap. Hurma su içinde ısıtmadan bırakılınca, köpüklenir ve tadı keskin olursa buna seker denir. Damlası haramdır. Eğer gazlanmaz ve tadı keskin olmazsa, içilmesi sözbirliği ile helâl…
More
Cehennem’i meydana getiren tabakalardan üçüncüsü. Burada İncîl’i değiştirenler azâb görecektir. Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: Ben, onu (Velîd bin Mugîre’yi) Sekar’a atacağım. Sekar’ın ne olduğunu bilir misin? Hem o Cehennem,…
More
Cömert olmak. Parayı, malı hayırlı, iyi yerlere dağıtmaktan, lezzet almak. (Bkz. Cömerdlik) Sehâvet, Cennet’te bir ağaçtır.Cömerd olan onun bir dalını yakalamıştır. O dal onu, Cennet’e götürmeden bırakmaz… (Hadîs-i şerîf-Edeb-ül-Müfret) Sehâvet, iyi huyların…
More
Malını dînin ve aklın uygun görmediği yere harc eden, aklı az olan. (Bkz. Sefâhet) Allahü teâlâ Kur’ân-ı kerîmde meâlen buyuruyor ki: Mallarınızı sefihlere vermeyiniz. (Nisâ sûresi: 5) Bir kimsede üç şeyden biri…
More
Seferde olan, misâfir, yolcu. Bulunduğu ş ehirden veya köyden gideceği yolun iki veya bir kenârındaki evlerin dış ına çıkarken, senenin kısa günlerinde, insan veya deve yürüyüşü ile, son evden îtibâren üç günde…
More
Senenin kısa günlerinde, insan veya deve yürüşü ile üç günde gidilecek yere gitmeyi niyet ederek, bulunduğu yerin kenar evlerinden dışarı çıkmak. Allahü teâlâ âyet-i kerîmede meâlen buyurdu ki: … Sizden biriniz hasta…
More