Yaşam - Page 53

Selçuklular’ın atası Dokak’ın doğumu 885 Dokak’ın Cend’e gidişi ve Müslüman oluşu 915 Dokak’ın oğlu Selçuk Bey’in ölümü 988 Emîr İsrâil Arslan Yabgu’nun Selçuklular’ın başına geçmesi 990 Çağrı Bey’in Kafkasya seferi 1016 Gazneli…

Anadolu Selçuklu Devleti’nin son zamanlarında Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yurt tutan Türkmenler kendi beylerinin önderliğinde bağımsızlıklarını ilân ederek Selçuklu Devleti’nden birer birer koptular. Bu beylikler arasında en önemlilerini şöyle sıralayabiliriz: Karamanoğulları (1250-1487) Anadolu’da…

Artuklular (1101-1409) Büyük Selçuklu komutanlarından Oğuzlar’ın Döğer Boyu’ndan Artuk Bey’in oğulları Sökmen ve İl-Gazi tarafından kurulmuştur. Kudüs, Şam, Halep, Mardin, Harput, Âmid (Diyarbakır) yörelerine hâkim olmuşlar ve Mardin, Harput ve Hısn-ı Keyfâ…

Eski Türkler’de olduğu gibi Selçuklular’da devlet ve memleket yönetiminde Selçuklu soyunun her ferdinin hakkı vardı. Ülke Selçuklu ailesinin ortak malı olarak kabul edilmekteydi. Devlet yönetimi Sultan Melikşâh zamanında belirli esaslara bağlandı. Bunlar…

II. Gıyaseddin Keyhüsrev’den sonra işbaşına geçen hükümdarlar beylerin, komutanların elinde birer oyuncaktan farksızdı. 1256 yılında Anadolu’da büyük katliâmlar yapan Moğollar’la Vezir Muinüddin Süleyman Pervane anlaşarak devleti Kızılırmak sınır olmak üzere ikiye ayırdı.…

II. Gıyaseddin yetesiz bir hükümdardı. Başlangıçta komutanlarından Saadeddin Köpek’in tesirinde kalarak birçok hatalar yaptı. Bunlardan biri Harezm Beyleri’nden ve Selçuklu hizmetine girmiş olan Kayır Han’ın öldürülmesidir. Bu olay Harezm birliklerinin isyanına sebep…

Kardeşinin ölümü üzerine tahta çıkan Alâaddin Keykûbâd, Anadolu Selçuklu Sultanları’nın en büyüklerinden birisidir. Anadolu’da Türk birliğini büyük ölçüde gerçekleştiren Sultan Alâaddin Keykûbâd Antalya yakınlarındaki Kolonoros Kalesi’ni alarak burasına kendi adını verdi (Alâiye,…

Babasının yerine tahta çıkan I. Gıyaseddin Keyhüsrev, kardeşi Süleymanşâh’ın baskısı üzerine Bizans’a giderek yardım almayı amaçlıyordu. Ancak istediği yardımı alamadı. Bu sırada IV. Haçlı Seferi sonunda Lâtinler İstanbul’u ele geçirmişlerdi. I. Gıyaseddin…

Sultan Kılıç Arslan saltanatının ilk yıllarında kardeşleri, Dânişmendli Yağıbasan ve Bizans İmparatoru Manuel Komnenos’la uğraştı. Bizans’ın batıdaki meşguliyetinden faydalanarak Anadolu’da birliği sağladı. En büyük rakibi Nureddin Mahmud Zengî’nin de ölümü (1174) üzerine…

Sultan Mes’ud başlangıçta DâniĢmendli Ahmed Gazi’nin egemenliğini tanımak zorunda kalmıştı. Ancak O’nun ölümünden sonra (1134) bağımsız hareket etmeye başladı. Anadolu’daki Selçuklu hâkimiyetini yeniden kurmaya çalıştı. Ancak yeniden başlayan Haçlı Seferi (II. Haçlı…

Kılıç Arslan, Ege’de oldukça kuvvetlene Çakan Bey (Çaka Bey)’i ortadan kaldırdıktan (1097) sonra Malatya’ya giderek burasını kuşattı. Ancak bu sırada büyük Haçlı ordusunun Anadolu’ya ayak bastığını duyarak İznik önlerine geldiyse de sayıca…

Kulamışoğlu Melikşâh tarafından Anadolu’nun fethine memur edilen Süleymanşâh kısa zamanda İznik’e kadar bütün Anadolu’yu ele geçirerek 1977 tarihinde devletini kurdu. Rey’deki Büyük Selçuklu Sultanı’na bağlı olarak Anadolu’ya hâkim olan Süleymanşâh Bizans’ın içindeki…

Sultan Melikşâh’ın ölümünden kısa bir süre sonra Vezir Nizam’ül-Mülk de Batınîler tarafından öldürüldü. Şeklen Irak ve Horasan’daki Büyük Selçuklu Sultanları’na bağlı olmak üzere Kirman Selçukluları, Suriye Selçukluları ve Anadolu Selçukluları olarak İmparatorluk…

Saltanatının ilk yıllarında, Sultan Alparslan zamanında da iki defa isyan etmiş ve affedilmiş olan amcası Kavurt tekrar isyan etti. Bu isyan bastırılarak Kavurt yayının kirişiyle boğdurularak idam olundu. Karahanlılar ülkesine yürüyen Melikşâh…

Horasan Valisi Alparslan başkent Rey üzerine yürüyerek ağabeyini tahttan indirip kendini Selçuklu Sultanı ilân etti. Vezir Kundurî’yi de azlederek yerine Nizam’ül-Mülk’ü bu makama getirdi. Saltanatının ilk yıllarında Arslan Yabgu’nun oğlu Kutlamış’ın ve…

Dandanakan Savaşı’yla devletini kuran Sultan Tuğrul devrinde doğuda Harezm ülkesi içlerinden batıda Anadolu’da Muradiye, Erciş bölgelerine kadar olan yöre Selçuklular’ın eline geçti. Başlangıçta Nişâbur iken daha sonra başkenti Rey şehrine taşıyan Sultan…

Büyük Selçuklu Devleti’ni kuranlar, Oğuz Türkleri’dir. Araplar Oğuzlar’a “Guz”, Bizanslılar ise “Uz” demektedirler. Oğuzlar’ın kuzeyden Avrupa’ya giden grubuna ise “Ogurlar” adı verilmektedir. Efsaneye göre Oğuzlar Oğuz Han neslinden inmekte ve iki büyük…

Hâkaniye, Âl-i Efrasyâb, İlig-Hanlar adları ile de anılan Karahanlı devleti, başta Karluklar olmak üzere, Çiğil, Yağma, Argu gibi Türk boylarına dayanıyordu. Yedi-su bölgesinde Kuz-ordu şehri başkent olmak üzere bir devlet kurmuş olan…

Bir destan, hikâye veya olayın türkü şeklinde söylenerek anlatılmasıdır. Saz kullanan halk şairleri, kaynağı bilinmeyen, anlatımı ve söyleme tarzı zamana ve mekâna göre değişebilen bazı masal, destan ve efsane anlatımları geliştirmişlerdir. Zaman…

Âşık yarışmaları, âşıkların yetenekleri ve güçleri ile birbirleriyle çekiştiği ortamlardır. Bu tür karşılaşmlara divana çıkma, meydan edilme adları da verilmektedir. Bu yarışmaları yönetmek üzere meydana bir divan âşığı çıkarılırdı. Bu, yol yordam…

Âşıklar gezgin kişilerdi. Hem geçimlerini temin etmek hem de ün kazanmak için köy köy, kasaba kasaba, kent kent gezerler ve fasıllara, karşılaşmalara katılırlardı. Fasıllar genellikle köy meydanlarında, bağ ve bahçelerde, kahvelerde, günümüze…

Âşıklar, sazlarıyla çeşitli halk şiiri örneklerini söyleyen kişilerdir. Söyledikleri müzikli ezgiler genellikle halk şiirinin çeşitli türlerine aittir. Bu türler arasında türküler, koşmalar ve maniler yer alır. Âşıklarığın en önemli araçları, onların sazı,…

Hitit başkenti Hattuşa (Boğazköy) Çorum ilinin Boğazkale ilçesindedir. Kentin tarihsel geçmişi M.Ö. VI. binyıla kadar uzanır. Sürekli yerleşim ise M.Ö. III. binyılın sonlarından itibaren başlamıştır. M.Ö. XIX. yüzyılda Hattuş adıyla, içinde Asurlu…

Çanakkale’nin yaklaşık 25 km güneybatısındaki Hisarlık Tepesi üzerine kurulmuş olan höyük 20 m yüksekliğinde, 200 x 150 m boyutlarında olup 46 yapı katından oluşan 9 kentin üst üste kurulmasıyla oluşmuştur. Truva’nın kuruluşu…

Aksaray’ın 25 km güneydoğusunda ve Melendiz Çayı’nın kıyısında yer alan Aşıklıhöyük yaklaşık 230 m çapında ve 8 m yüksekliğindedir. Burada yapılan kazılar sonucu elde edilen bilgilere göre bu höyükteki konutlar genelde bitişik…

Daha çok Anadolu’nun güneyinde yoğunlaşmış bulunan Erken Neolitik Çağ höyüklerinden en ünlüsü Konya sınırları içindeki Çatalhöyük’tür. Çatalhöyük 450 x 275 m boyutlarında ve 17 m yüksekliğinde olup birbirini takip eden 14 yapı…

Osmanlı Devleti’nin kurulması…………………………………………………….1299  Bursa’nın fethi………………………………………………………………………1326  Hacı Bektaş Velî’nin vefatı…………………………………………………………1337  Osmanlılar’ın Rumeli’ye geçileri…………………………………………………..1353  Edirne’nin fethi…………………………………………………………………….1362  Kosova Savaşı……………………………………………………………………1389  Niğbolu Savaşı……………………………………………………………………..1396  Timur’un Sivas’ı ve Suriye’yi ele geçirmesi…………………………………1400-1401  Ankara Savaşı, Fetret Devri’nin başlaması…………………………………………1402  Çelebi Mehmed tarafından…

Kuruluş devirlerinde Davud-ı Kayseri gibi büyük bir müderris yetişirken II. Murad’ın sonlarına kadar Türkçe resmî dil olarak kullanılmıştır. XIV. yüzyılın en önemli edebiyatçılarının arasında Ahmedî, şeyhî, Sinan, Süleyman Çelebi ve Ahmed Daî’yi…

Osmanlı maliyesi madenî para “akçe” üzerine kurulmuştur. İlk gümüş akçe Sultan Orhan zamanında kestirilmiş, altın akçe ise Fatih Sultan Mehmed zamanında kestirilmiştir. Devletin malî kaynakları şunlardı: Müslüman halktan alınan arazi vergisi (öşür)…

Osmanlılarda eğitimin temeli medrese eğitimine dayanır. Kuruluş ve yükseliş dönemlerinde dinî bilgilerin dışında müspet bilimlere de oldukça önem verilmiştir. İlmî rütbeler imtihanlar sonunda kazanılırdı. Duraklama döneminde dinî bilimler ağırlık kazanmaya başlayınca medrese…